Nog verslavender dan Netflix

‘Lichte jaren’, geschreven door Elizabeth Jane Howard, is het eerste boek in een vijfdelige serie over de familie Cazalet en speelt zich af vlak voordat de Tweede Wereldoorlog begint. Om eerlijk te zijn had ik een soort Downton Abbey-achtig boek verwacht en dat is dit totaal niet. Deze serie (ja, ik heb deel twee inmiddels ook uit) heeft mij enorm verrast.

Om te beginnen zijn er zo ongelooflijk veel personages dat je de eerste honderd pagina’s geen idee hebt wat er aan de hand is en welke personages bij welk gezin horen. Na die honderd pagina’s heb je het door en dan is het boek verslavend, het leest als een Netflixserie, maar het is schokkend hoeveel diepgang er is. De sfeer is bij vlagen zwaar, er broeit van alles onder het oppervlak en het is een heel echt boek. Het leven wordt niet mooier gemaakt dan het is en de personages worden niet gespaard. Er is niet altijd gerechtigheid. Wat dat betreft is het eerder Game of Thrones dan Downton Abbey, al gaan er (gelukkig) wel wat minder mensen dood.

De vrouwen in dit boek zijn interessant, omdat er duidelijk wordt hoe zinloos hun leven eigenlijk is. Ze hebben geen werk, geen uitlaatklep voor hun talenten, en dat levert frustraties op. Het romantische idee dat veel mensen door kostuumdrama’s hebben gekregen van het leven voor de Tweede Wereldoorlog wordt onderuitgehaald en tussen de regels door lees je het feminisme (nee, dat is geen vies woord – het betekent dat er geen gelijke rechten (en plichten) waren voor mannen en vrouwen). De levens van de getrouwde vrouwen vormen een mooi contrast met dat van de vrouw die een relatie heeft met een andere vrouw. Hoe dat wordt aangekondigd is trouwens geniaal: als lezer denk je heel lang dat het om een man gaat, waardoor je wordt gewezen op je eigen bekrompenheid. Ook de joodse gemeenschap wordt gerepresenteerd in deze roman, al is de oorlog alleen op de achtergrond aanwezig.

Maar de echte sterren van dit boek zijn de kinderen. Wat een karakters, wat een dialogen, wat een levendigheid. Het is heel knap hoe Howard de kinderen ‘echt’ maakt, die personages springen gewoon van de pagina’s af. Juist door de ogen van de kinderen wordt de disfunctionaliteit van de volwassenen zichtbaar. Waar de volwassenen taboes uit de weg gaan, worden die door de kinderen openlijk besproken.

Ondanks de titel ‘Lichte jaren’ is dit geen licht boek om te lezen. Het leest alsof je buiten staat op het warme asfalt, terwijl het dertig graden is en het onweer elk moment kan losbarsten. Dat komt niet alleen door de oorlog, maar vooral door de al eerder genoemde sfeer. De Cazalets zijn een familie, dat gevoel heb je ook, heel knap gedaan van de auteur, maar wel een vrij disfunctionele familie. Er worden nare gebeurtenissen beschreven en er zit een bevalling in die behoorlijk goede anticonceptie is. Niet alle personages zijn even sympathiek, maar ze zijn wel allemaal even betoverend. Een leuke, vrolijke, makkelijk weg te lezen serie is dit niet – en toch heeft dit boek iets waardoor je door móét blijven lezen.

Ik twijfel tussen 4 sterren of toch 5, maar gezien het begin van dit boek best moeizaam is door de ingewikkelde familiebanden (gelukkig staat er ook een stamboom in het boek) krijgt ‘Lichte jaren’ er 4.