Weggeblazen in straattaal

Vertalers hebben het niet altijd makkelijk, maar wat moet Wouter de Jong af en toe aan het zweten zijn geweest op de de vertaling van ‘Toen we nog jong waren’ van Oliver Lovrenski. Een boek zonder leestekens, geschreven in een eigen grammatica en in straattaal. Het gevolg van zijn vertaling: een indrukwekkend boek over het rauwe jonge leven van de Kroatische jongen Ivor.
Ivors vriendengroep begint met Marco, maar als die naar een andere school gaat, omdat het met zijn prestaties niet zo heel denderend gaat, komen er vanuit die school wat mensen bij. En om nu te zeggen dat het allemaal geweldige vrienden zijn die je zo zou voorstellen aan je ouders…
De groep leeft half op straat, gebruikt welke drug die ze maar kunnen verzinnen en vervreemdt steeds meer van het normale, zorgeloze leven dat je een gemiddelde, Noorse puber zou gunnen. De verrauwing gaat in fasen: eerst zijn ze vooral met zichzelf bezig, dan komt de handel en dus ook steeds meer mensen die wat van ze willen, en vervolgens vechten ze met handen, messen, pistolen.
De afgrond lonkt en wordt op een gegeven moment nog wel enigszins geremd door de komst van een meisje. Maar ook al raakt hij over zijn oren verliefd, Igor weet stiekem al dat hij het meisje niet kan geven wat zij nodig heeft. Zijn levensstijl zit hem al te veel in de weg. Niet dat hij het niet ziet, overigens. Jonas, een van zijn vrienden, zegt dat hij gaat verhuizen:
‘waarheen gaan jullie verhuizen, hij zei, oslo man, dus ik kan nog steeds de jongens zien! en mijn hart zonk ik mijn schoenen, ik begreep niet waarom’.

Ook al moet je als onervaren lezer je door de taal heen bijten, valt er ook genoeg te genieten. Ivor is talig, snel, eigenlijk heel slim en dat merk je in zijn beschrijvingen. Hoewel het er niet toe doet in het verhaal, meent Igor te moeten delen dat ie op mannen valt: ‘toen we in de stad arjan tegenkwamen, die met een andere kill [man, SZ] was, je weet wel, brokeback mountain enzo, naderhand zeiden mensen, wie was dat, en arjan bevroor helemaal gewoon, eh eh ehh, maar marco stepte in hij zei, khalas jongens, hij is een vrij man’. Cynisch ook, zoals hij de politie toevoegt als die hem zeggen het beste met hem voor te hebben als hij gearresteerd is: ‘ik zei, broer, als jullie hier zijn om me te helpen waarom lig ik niet op een massagetafel met en kleine aziaat en krijg happy ending’.

Ivor vertelt zijn verhaal in flarden; het lijken losse dagboekfragmenten. Dat geeft het verhaal vaart en maakt dat je steeds door wilt lezen: het volgende stukje is namelijk niet zo lang… Op dit boek zijn vele labels te plakken. Rauw, scherp, indringend en hard zijn er slechts vier van. De stijl van Lovrenski pakt je beet en laat je niet meer los. Lézen dus!