Een straat verbindt heden en verleden

Dat de Tsjaikovskistraat niet genoemd is naar een componist, maar naar een revolutionair is niet voor niets óók de laatste zin in deze roman van Pieter Waterdrinker. In het werk, dat ontsproten is uit een opdracht van een uitgeverij om een gedenkschrift te schrijven 100 jaar na 1917 en alleen maar geschreven is omdat Waterdrinker geld nodig had vanwege het voorschieten van een som geld aan zijn zwager, verbindt hij de straat steeds met verhalen over de revolutie.
Bovenstaande omschrijving doet het werk overigens ernstig tekort. Waterdrinker balanceert in dit werk, soms met ellenlange zinnen, tussen heden, nabij verleden (de tijd van de perestrojka) en de Russische revolutie. Het boek vertelt daarom niet alleen het verhaal van de Russen, maar ook van Waterdrinker zelf, dat van zijn vrouw Julia, en zijdelings ook dat van zijn ouders.
Het stereotypische beeld van Russen en Rusland is dat het informele, zwarte circuit een grote rol speelt in de samenleving, maar Waterdrinker weet van Nederland en de Nederlanders net zo'n beeld neer te zetten: zijn Nederlandse zakenpartner verraadt hem, zijn ouders werken door een corrupte boekhouder 40 jaar voor niets. En ook als het gaat om de dubbele moraal van de Russische adel na de revolutie, kent Waterdrinker in de huidige tijd ook nog wel een voorbeeld: moeiteloos koppelt hij het overspannen gedrag van de huidige maatschappij rond vluchtelingen aan het opportunisme van hun voorgangers een eeuw geleden.
Het maakt het boek indrukwekkend goed, los van die lange zinnen die de kunst van het schrijven wel huldigen maar de lezer niet altijd gunstig gezind zijn. Maar daar waar Waterdrinker vindt dat de hedendaagse literatuur vooral wordt geschreven met een knikker in de kont om maar niemand te raken, lukt het hem de lezer wél te bewegen. Mij in ieder geval...