Lezersrecensie
Verbijsterend verhaal over een aparte vrouw
Suster Bertken wil na de dood van haar vader zich laten inmetselen in een kluis ter boetedoening voor de zonden die haar vader heeft begaan en hem vlugger te verlossen van het vagevuur die hem ongetwijfeld opwacht. Bertha en Alfer zijn twee bastaardkinderen waardoor ze niets erven en de manier waarop vader aan zijn einde is gekomen, is helaas ook niet iets om trots op te zijn. Haar broer Alfer is echter ook niet van de vroomste en gaat ook af en toe van het rechte pad af..
Tijdens het verblijf van Suster Bertken in de Buurkerk is Pastoor Palinck in een conflict geraakt met de kluizenares. Hij wil zo snel mogelijk de uitbreiding van de Buurkerk vervolledigen maar daarvoor moet de kluis van Suster Bertken wijken en een andere kluis worden gemetseld in het achterste deel van de kerk. Bertha heeft echter plechtig gezworen deze kluis nooit meer te verlaten. Hierdoor ontstaat een impasse waar zowel Suster Bertken als pastoor Palinck niet meer uit geraken.
Het verhaal over Suster Bertken is een samensmelting van waargebeurde feiten en veronderstellingen gevonden uit schriften en een deel ontsproten aan de fantasie van de auteur om er een mooi samenhangend en logisch geheel van te maken. Om eerlijk te zijn had ik nog nooit gehoord over Suster Bertken en ik was dan ook razend benieuwd naar het verhaal en de levenswijze van deze vrouw.
Zowel haar broer Alfer als Bertha zelf proberen hun leven zo goed en zo kwaad het kan in te vullen. Bertha zoekt haar heil in het Jeruzalemklooster en wacht geduldig af tot ze de leeftijd heeft bereikt om kluizenares te worden, naar haar voorbeeld zuster Agnes van de Geertekerk. Haar broer Alfer heeft het moeilijker en verliest zich soms in ondoordachte en niet zo fraaie handelingen, met alle gevolgen van dien.
Suster Bertken vertelt haar verhaal zo’n 3 jaar voor haar dood in het jaar 1511. Ze schrijft alles op en bij het neerpennen van voorbije gebeurtenissen, komen ook herinneringen boven die al ver in het bewustzijn waren teruggedrongen. Deze flarden van herinneringen brengt de lezer terug naar het moment dat haar vader sterft en alle daaropvolgende schermutselingen die zich hebben voorgedaan.
De schrijfstijl is heel beeldend en in de sfeer van toen door het gebruik van ietwat verouderde beleefdheidsvormen en vrome uitspraken die perfect passen in de entourage. Ook de pracht en praal in de kerk en de beschrijvingen in haar kleine en kale kluis geven je een duidelijk beeld van het armetierige oord waar deze vrouw maar liefst 57 jaar heeft doorgebracht. Onvoorstelbaar ook als je bemerkt met het weinige waar ze zich mee beredderde. De auteur weet dit perfect weer te geven waarbij de ontberingen zoals de koude, het weinige voedsel, het ongemakkelijke haren kleed dat jeukt en prikt op de naakte huid, op blote voeten… me deed huiveren. Haar dagen slijt ze met bidden, lezen en schrijven en af en toe een gesprek aangaan met de inwoners die om hulp vragen via een kleine opening hoog in de muur waarbij elk oogcontact onmogelijk is.
Het is een wonderlijk verhaal van een vrouw met een onverbiddelijk doorzettingsvermogen en standvastigheid. Het personage lijkt wel verheven boven de mensen en zo wordt ze ook gezien in haar buurt. Maar door de vele overpeinzingen en innerlijke dilemma’s die haar te beurt vallen, geeft dit haar ook een menselijk karakter en voel je mee met de vrouw die dit allemaal ondergaat. Ook het dagelijkse leven buiten haar kluis en dan vooral de twisten tussen de Hoeken en de Kabeljauwen komen aan bod en worden ook aan Bertha meegedeeld. Geheel afgezonderd was ze niet want de oorlog tussen de Utrechtse Hoeken en de Bourgondiërs beleefde ze tot in haar kluis. Ook de pest heeft de bevolking tot wanhoop gedreven en velen kwamen dan ook hulp en advies vragen aan Suster Bertken.
Kortom een verhaal die tot de verbeelding spreekt maar waarbij toch de essentie waar gebeurd blijkt. Heel knap hoe de auteur dit in een interessant verhaal heeft kunnen gieten waarbij de emotionele toestand van Bertha ook duidelijk naar voor wordt gebracht. Dit maakt het meeslepend en wekt je sympathie op voor deze uitzonderlijke vrouw en haar erbarmelijke leefomstandigheden, terwijl ook de geschiedkundige gebeurtenissen in en rond Utrecht het geheel vervolledigen.
Tijdens het verblijf van Suster Bertken in de Buurkerk is Pastoor Palinck in een conflict geraakt met de kluizenares. Hij wil zo snel mogelijk de uitbreiding van de Buurkerk vervolledigen maar daarvoor moet de kluis van Suster Bertken wijken en een andere kluis worden gemetseld in het achterste deel van de kerk. Bertha heeft echter plechtig gezworen deze kluis nooit meer te verlaten. Hierdoor ontstaat een impasse waar zowel Suster Bertken als pastoor Palinck niet meer uit geraken.
Het verhaal over Suster Bertken is een samensmelting van waargebeurde feiten en veronderstellingen gevonden uit schriften en een deel ontsproten aan de fantasie van de auteur om er een mooi samenhangend en logisch geheel van te maken. Om eerlijk te zijn had ik nog nooit gehoord over Suster Bertken en ik was dan ook razend benieuwd naar het verhaal en de levenswijze van deze vrouw.
Zowel haar broer Alfer als Bertha zelf proberen hun leven zo goed en zo kwaad het kan in te vullen. Bertha zoekt haar heil in het Jeruzalemklooster en wacht geduldig af tot ze de leeftijd heeft bereikt om kluizenares te worden, naar haar voorbeeld zuster Agnes van de Geertekerk. Haar broer Alfer heeft het moeilijker en verliest zich soms in ondoordachte en niet zo fraaie handelingen, met alle gevolgen van dien.
Suster Bertken vertelt haar verhaal zo’n 3 jaar voor haar dood in het jaar 1511. Ze schrijft alles op en bij het neerpennen van voorbije gebeurtenissen, komen ook herinneringen boven die al ver in het bewustzijn waren teruggedrongen. Deze flarden van herinneringen brengt de lezer terug naar het moment dat haar vader sterft en alle daaropvolgende schermutselingen die zich hebben voorgedaan.
De schrijfstijl is heel beeldend en in de sfeer van toen door het gebruik van ietwat verouderde beleefdheidsvormen en vrome uitspraken die perfect passen in de entourage. Ook de pracht en praal in de kerk en de beschrijvingen in haar kleine en kale kluis geven je een duidelijk beeld van het armetierige oord waar deze vrouw maar liefst 57 jaar heeft doorgebracht. Onvoorstelbaar ook als je bemerkt met het weinige waar ze zich mee beredderde. De auteur weet dit perfect weer te geven waarbij de ontberingen zoals de koude, het weinige voedsel, het ongemakkelijke haren kleed dat jeukt en prikt op de naakte huid, op blote voeten… me deed huiveren. Haar dagen slijt ze met bidden, lezen en schrijven en af en toe een gesprek aangaan met de inwoners die om hulp vragen via een kleine opening hoog in de muur waarbij elk oogcontact onmogelijk is.
Het is een wonderlijk verhaal van een vrouw met een onverbiddelijk doorzettingsvermogen en standvastigheid. Het personage lijkt wel verheven boven de mensen en zo wordt ze ook gezien in haar buurt. Maar door de vele overpeinzingen en innerlijke dilemma’s die haar te beurt vallen, geeft dit haar ook een menselijk karakter en voel je mee met de vrouw die dit allemaal ondergaat. Ook het dagelijkse leven buiten haar kluis en dan vooral de twisten tussen de Hoeken en de Kabeljauwen komen aan bod en worden ook aan Bertha meegedeeld. Geheel afgezonderd was ze niet want de oorlog tussen de Utrechtse Hoeken en de Bourgondiërs beleefde ze tot in haar kluis. Ook de pest heeft de bevolking tot wanhoop gedreven en velen kwamen dan ook hulp en advies vragen aan Suster Bertken.
Kortom een verhaal die tot de verbeelding spreekt maar waarbij toch de essentie waar gebeurd blijkt. Heel knap hoe de auteur dit in een interessant verhaal heeft kunnen gieten waarbij de emotionele toestand van Bertha ook duidelijk naar voor wordt gebracht. Dit maakt het meeslepend en wekt je sympathie op voor deze uitzonderlijke vrouw en haar erbarmelijke leefomstandigheden, terwijl ook de geschiedkundige gebeurtenissen in en rond Utrecht het geheel vervolledigen.
5
Reageer op deze recensie
