Een zoektocht van ongeveer tien dagen … Naar geluk ...?

Een vos loopt tussen de voetgangers door over de Waterloo Bridge … het is zondagavond 2-2-2014 … en heel toevallig komen op dat moment de twee hoofdpersonen van de twee verhaallijnen met elkaar in botsing. De vrouw belandt op de grond en de man verontschuldigt zich.

WIE ZIJN ZIJ?
Hij: een boomlange Ghanees, genaamd Attila Asare, een zwarte man, een gerenommeerd psychiater, in Londen voor een congres, weduwnaar en op weg naar zijn hotel – Hotel Savoy.
Zij: een vrouw (Amerikaanse) in zwarte jeans, genaamd Jean Turane, wonende South Bank sinds een jaar, wildbioloog, bestudeert stadsvossen, traceert hun leefgebied samen met haar netwerk van straatvegers, zwervers, hotelportiers, e.d. en daarnaast ontwerpt zij daktuinen om in haar onderhoud te voorzien; ze is nog niet zo lang gescheiden en heeft een volwassen zoon.

Al heel snel volgen in het verhaal enkele belangrijke bijpersonen: de zilveren man, de portier van het hotel van Attila. We zien een jongeman (Emmanuel) in de weer met acht bejaarden in rolstoelen van het rusthuis The Three Valleys. Rose Lennox, de (nu hoog demente) eerste liefde van Attila is daarbij.
De dierenwereld is ook duidelijk aanwezig: de jonge driejarige (moer)vos, genaamd Light Bright naar de kleur van de vacht, een diep roodbruin van de Bridge en zijn soortgenoten; een groene vogel, een halsbandparkiet vliegt voorbij op weg naar de parkietenkolonie die huist in een dode esdoorn op de begraafplaats. En een dertigtal bladzijden verder zit in een voetgangerstunnel een witte bedelaar met een klein dik keffertje (Digger) dat wegrent door het afsteken van rotjes…. En samen (Attilà en Jean, ze komen elkaar daar toevallig weer tegen) vinden ze Digger terug…
Een reden om nu toch maar eens nader kennis te maken in de American Bar van het Savoy Hotel. Het liefdesverhaal is imminent vanaf de eerste bladzijde.

Attila is niet alleen voor het psychiatriecongres in Londen maar ook o.a. voor het weerzien met zijn nicht Ama Fremah. Het blijkt dat zij ten onrechte is opgepakt door de vreemdelingenpolitie. Haar tienjarige zoon Tano is ondergebracht bij een pleeggezin maar is van daaruit ontsnapt… Zoeken…..enkele dagen lang. Jean gaat helpen met haar hele netwerk van zo’n 14 vrijwilligers. De zilveren man heeft hem gezien. Tano is de verbindende factor tussen de verhaallijnen.

Beide hoofdpersonen zijn alleen, zoals zovelen om hen heen in Londen. In “De Paradox van het Geluk” zien we vooral de downside van Londen. De mensen in de coulissen die oh zo belangrijk zijn en de schrijfster laat zien dat het echt “menselijke mensen” zijn. Er ontstaat een enorme solidariteit tijdens de zoektocht naar Tano maar ook daarna. Ook blijkt dit uit de vossenzoektocht en het “parkietenprotest” bij de begraafplaats.

OVERDENKINGEN:
• Waarom kiest Aminatta Forna juist voor vossen, coyotes, veelkleurige parkieten (zie ook de prachtige cover!), de lagere klassen van de maatschappij die baantjes hebben die hoofdzakelijk door “buitenlanders” worden ingevuld? Waar komen zij vandaan? Wat is hun lot? Moeten wij in deze metaforen ook een verwijzing zien naar het wereldwijde immigrantenprobleem? Hoe gaan “wij” met hen om? En wat als er teveel komen…? Zijn wij daar bang voor? Is het ook een politiek probleem?

• Staat de keuze voor Londen model voor andere grote steden?

• Attila is psychiater met als specialisme oorlogstrauma’s en de gevolgen daarvan. Wordt een mens meer beschadigd door een grote hoeveelheid opgelopen trauma’s? Heeft hij of zij daardoor meer last van stressstoornissen? Of is elk geval apart? Het boeiend verslag van de gedachten van Attila en zijn omstreden eindspeech op het congres zou niet misstaan in een handboek psychiatrie voor de professionele zorgverlener.

• Wat te denken over de problemen die zich in een mensenleven kunnen voordoen: scheiding, dood, ziekte (Alzheimer) van een partner, vriend of kind. Het land uitgezet worden… Hoe gaan we hiermee om? Tot hoever gaat onze verantwoordelijkheid? Hoe weten we te overleven?

• Hoe zien we de relatie van de mens tot de ons omringende dierenwereld? In deze roman passen de vossen zich aan aan het leven in de stad, zelfs de parkieten verdwijnen naar de begraafplaats (waar ze toch niemand storen?), maar worden ook daar nog verjaagd…

• Hoe flexibel is de mens? Misschien wel het belangrijkste thema.

EEN MEESTERWERK?
Ja, dat vind ik wel. Maar ik vond het toch moeilijk om een recensie te schrijven. Er zijn zoveel lagen in deze roman om nader uit te werken of over te filosoferen. En wat een mooie, toepasselijke titel! Een geweldig boek voor een leesclub.

De schrijfstijl is heel toegankelijk en leest vlot. Door de cursieve hoofdstukken tussendoor komen we nog meer over de beide hoofdpersonen, hun vroegere leven en historie te weten. Maar dit cursieve lettertype vond ik persoonlijk wat vervelend leesbaar. Een kleine aanmerking.

Ik heb het boek met veel plezier gelezen en het sidderde toch zeker nog een paar dagen daarna door in mijn gedachten.
Bijzonder vond ik de figuur van Rosie, zo dement als ze was wist ze toch haar gevoelens te uiten. En vergist Attila zich wanneer hij liefdevol aan haar sterfbed zit? “Ik ben bij je, zei hij. Ze begon heel akelig te jammeren en wierp haar hoofd van links naar rechts. Ineens rook hij een ammoniaklucht. Hij stond op en probeerde de kussens zo te leggen dat ze zichzelf geen pijn deed. Hij keek of er iemand was die hem kon helpen. Een ogenblik later: een doffe pijn in zijn onderarm. Hij trok zijn arm terug. Op zijn mouw: speeksel, een vage afdruk van tanden. Ze had hem gebeten. Rosie had hem gebeten”.

Een aanrader!