Fotograaf Wilhelm Brasse

De Poolse fotograaf Wilhelm Brasse zat van 1940 tot 1945 gevangen in Auschwitz. Samen met enkele andere fotografen werkte hij bij de identificatiedienst. Van gevangenen, zoals Joden, communisten, zigeuners, Poolse soldaten en verzetsmensen werd bij aankomst een persoonsbeschrijving gemaakt, die de fotografen moesten voorzien van portretfoto’s in drie verschillende poses. Na verloop van tijd kreeg Brasse de opdracht portretfoto’s te maken, die de SS’ers als ansichtkaart naar hun familie kon versturen. Dit leverde de fotografen soms wat geld of extra voedsel op. Ondanks dat de mannen het beter hadden dan de meeste andere gevangenen in het kamp, leefden ook zij voortdurend in angst. Een verkeerd woord kon hun laatste woord zijn. Brasse fotografeerde meer dan 50.000 gevangenen en maakten honderden portretfoto’s. Brasse werd ook opgedragen medische experimenten van Mengelen te fotograferen en foto’s te nemen van allerlei ziektes.

Het boek is geschreven door twee Italianen, Luca Crippa en Maurizio Onnis. Luca Crippa is theoloog, filosoof en schrijver. Hij werkte jarenlang als onderzoeksjournalist, maakte documentaires en schreef meerdere historische romans. Maurizio Onnis is antropoloog. Hij schreef meerdere historische romans en maakte televisiedocumentaires. Een ander bekend boek die de twee samen schreven hebben is, Het meisje dat bleef leven. Voor beide boeken hebben de schrijvers veel onderzoek verricht en dat vind je in de boeken terug. Omdat ik erg geïnteresseerd ben in de Tweede Wereldoorlog heb ik veel boeken over dit onderwerp gelezen. In De fotograaf van Auschwitz kwam veel informatie voorbij waar ik nog niet veel over gelezen had, zoals het vervalsen van bankbiljetten door de fotografen. Ook dacht ik dat ik alle gruwelijkheden zo ondertussen wel gelezen zou hebben. Maar het verhaal wat Brasse vertelt over de zeeman bracht me echt in shock. Brasse kreeg de opdracht de getatoeëerde rug van een zeeman te fotograferen. Enkele dagen na het nemen van de foto vernam hij dat de man vermoord was. De getatoeëerde huid was van zijn lichaam gesneden en tot boekomslag verwerkt…..Hoe ziek waren die kampcommandanten in hun hoofd?

Het boek heeft een diepe impact op me gemaakt, vooral door de foto’s van de vele gevangenen. Op de cover van het boek staat een beroemd portret van een jong Pools meisje, Czesława Kwoka (15 augustus, 1928). In het midden van het boek staan de drie portretten afgedrukt die Brasse van haar gemaakt heeft. Hoe langer je naar de foto’s kijkt des te meer het met je doet. Je kunt de angst van het gezicht van het meisje aflezen. Haar aanblik riep zoveel vragen bij me op. Op 12 maart 1943 werd het meisje vermoord door een dodelijke injectie met het middel fenol.

Ik vind het echt onbegrijpelijk dat er nog zoveel Holocaust ontkenners zijn. De gruwelijke beelden op de foto’s van Brasse bewijzen toch genoeg? Het beangstigt mij ook dat we er helemaal niets van geleerd hebben en dat we ook nu weer niet willen zien wat er overal in de wereld gebeurt. Dankzij vele dappere fotografen en filmmakers komt hier gelukkig steeds meer verandering in.