Goed opgebouwd en origineel verhaal

Mariska Overman (1970) is Nederlandse en vooral bekend als thrillerschrijfster; met name de serie over Isabel Dieudonné zal bij menig liefhebber van spannende verhalen een belletje doen rinkelen. Toch staat er ook een historische roman in de steigers en schreef ze eerder een non-fictieboek over rouwverwerking. Na een studie theologie en een carrière als docent Levensbeschouwing richtte Overman samen met haar partner een bedrijf op waar het bespreekbaar maken van de dood centraal staat.

In Noorderlicht neemt de auteur ons mee op een zeiltocht door de Noorse fjorden. Op het schip bevinden zich vijf bemanningsleden en dertien passagiers. Noor, Frode, Magnus en Katja (aka Wolf) zijn vier van de reizigers. Bovenaan hun bucketlist staat niet het spotten van walvissen of het zien van het noorderlicht. Nee, zij willen een moord plegen. Dat hebben ze tijdens hun online chats afgesproken. Een plan dat heel simpel leek – kies samen een slachtoffer dat de reis niet zal overleven – blijkt in de praktijk niet zo makkelijk uit te voeren.

Het uitgangsidee van het boek is origineel. Kun je iemand doden en daarmee leven? Hoe schuldig voel je je? Zijn goed en fout altijd van elkaar te onderscheiden? Overman haalt er telkens opnieuw het personage Raskolnikov van Dostojevski bij. Het boek Misdaad en straf – of is het Schuld en boete – speelt een belangrijke rol in het verhaal en werpt een blik op mogelijke motieven. Het is jammer dat dit thema niet verder uitgewerkt werd, het had de privéchats en de gebeurtenissen op het zeilschip intenser kunnen maken.

De vier potentiële moordenaars zijn met elkaar overeengekomen om zo weinig mogelijk persoonlijke informatie te delen. Op die manier is het gevaar minder groot dat ze elkaar in de toekomst kunnen beschuldigen, mocht hun plan op een of andere manier foutlopen. Dit is begrijpelijk, ware het niet dat de lezer daardoor ook bijzonder weinig weet over de leefwereld van Noor, Frode, Magnus en Katja. Die weet niet wat deze hoofdpersonages drijft en kan minder makkelijk een band met hen opbouwen. Toch is de keuze verdedigbaar, gezien de ontknoping van het verhaal.

De opbouw van het boek is schitterend. Allereerst is er Noor die in de ik-vorm minutieus verslag uitbrengt van de zevendaagse reis. Elke dag is verdeeld in een tiental korte stukken, waardoor de lezer goed meekrijgt wat er aan boord en tijdens de excursies te zien en te beleven is. Deze verhalende hoofdstukken worden regelmatig onderbroken door de privéchats die de groep hield gedurende de twee jaar voorafgaand aan de reis. En alsof dat nog niet genoeg is, wordt er meermaals vooruitgeblikt naar een show op de Noorse televisie. In dat programma, dat uitgezonden wordt een half jaar na de zeilreis, worden deelnemers en bemanningsleden geïnterviewd. Wie aan het woord is, wordt in het midden gelaten.

Echt spannend is Noorderlicht niet. De ene na de andere dag gaat voorbij, mogelijke slachtoffers passeren de revue, maar de emoties die dat bij de groep van vier teweegbrengt, blijven onderbelicht. Ze kennen elkaar niet, vertrouwen elkaar niet en zijn geen seconde op hun gemak. De lezer voélt het echter niet. Het verloop van de reis is braaf, te braaf. Pluspunten zijn er dan weer voor het leesplezier dat het boek bezorgt. Overman schrijft heel prettig en heeft een aangename mix tussen beschrijvingen en dialogen gerealiseerd. Het taalgebruik is bijna altijd rechttoe rechtaan. Hier en daar duikt er een stukje tekst op dat qua taalregister niet bij de rest past, maar echt storen doet dat niet.

Noorderlicht heeft alle ingrediënten voor een topgerecht, maar mist wat peper en zout. Het einde van het verhaal, noem het het nagerecht, is dan weer fantastisch. Het zorgt ervoor dat je toch met een uitermate tevreden gevoel de tafel verlaat.