Deprimerend maar met vleug humor als positieve noot

Met De mensen leven niet allemaal op dezelfde manier wint de Franse Jean-Paul Dubois Le Prix Goncourt 2019. Dit is de voornaamste literaire prijs binnen het Franstalige boekenlandschap. De vertaling is terecht de merite van Corine Kisling. Het is in ieder geval een in het oog springende en categorische titel voor een roman. De vraag dringt zich op: is de inhoud wel even onweerlegbaar?

Paul Hansen is een zachtaardige schepping van een contrastrijk stel, dat bestaat uit een Deense vader en een Franse moeder. Paul zit opgesloten in de Bordeauxgevangenis in het Canadese Montreal. Zijn celgenoot, Hells Angel Patrick Horton, wordt verdacht van moord. Wat Hansen op zijn geweten heeft, dat wordt slechts richting het eind helemaal duidelijk. Het boek bevat een levensverhaal, weergegeven in een uitgebreide flashback, en afgewisseld door samenspraak in het heden tussen de protagonist en Patrick Horton. Welke drama’s of gewelddaden hebben zich ooit afgespeeld?

'Elk vliegtochtje dat ik me met Winona en Nouk permitteerde, bezorgde me weer een voorraadje geluk en moed om het hoofd te bieden aan de trieste wisselvalligheden van mijn werk.'

De mensen leven niet allemaal op dezelfde manier is niet alleen een merkwaardige titel, het is vooral een vredelievende uitspraak van grootvader Hansen. De diepere betekenis hiervan komt tijdens het lezen naar voren. In de roman maakt de lezer kennis met de belangrijkste personen uit het leven van Paul Hansen. Zo is er bijvoorbeeld zijn vrouw Winona Mapachee, een Algonkische indiaanse. Zij werkt als piloot van een taxivliegtuig. Ook zijn hond Nouk speelt een niet onbelangrijke rol. Vader Hansen laat prominent van zich horen, terwijl moeder niet echt een stem krijgt.

'Wat ons betreft, wij kafirs, ongelovigen, gelegenheidsdieven en gespierde criminelen, wij hebben recht op een dubbele portie bruine kip met jus, vergezeld van een soort lavacake met bejaarde ahornsiroop. Als ik begin te eten, zal ik Patrick heel serieus een gelukkig kerstfeest wensen. En dan zegt hij al kauwend op zijn tamme gevogelte: "Lul toch niet, man."'

Jean-Paul Dubois hanteert een gelikte schrijfstijl, waarmee hij zijn pratende of vertellende personages opzadelt. De dialogen blijven beperkt tot een minimum, waardoor je nauwelijks onder de huid kunt kruipen van de verschillende personages. Daarom blijft het geheel ietwat oppervlakkig. Herinneringen van toen geeft hoofdpersoon Paul dan weer heel gedetailleerd weer. Tevens blikt hij met enige heimwee terug op het verleden en op het verloren geluk van sommige stervelingen.

De auteur paradeert van zijn kant met bijzonder picturale settings, zoals de weidse Canadese natuur en het bevallige Deense Jutland. Een deprimerend verhaal met een vleug humor als positieve noot.