Alle maskers vallen af.

Met haar debuut ‘Onomkeerbaar’ heeft de Vlaamse Ines Nijs meteen indruk gemaakt op deze lezer. Voor een auteur is het vaak bang afwachten wat de commentaren op het zo gevreesde tweede boek gaan opleveren. Nijs, die deels woont en werkt in de Casamance (Senegal), zal dergelijke spanning zeker hebben waargenomen. “De terugvlucht” is een psychologische roman, waarin een van de voornaamste pioniers van de Belgische luchtvaartmaatschappij Sabena de meeste aandacht voor zich alleen opeist.

In 1945 vloog je in drie dagen – met tussenstops en overnachtingen - van België naar Congo.
Het verhaal gaat met een klapper van start; de vlucht van Haren (Brussel) naar Leopoldstad verloopt turbulent. Bijna loopt het helemaal fout af; gelukkig blijft de ervaren vliegenier Victor Heylighen de hele tijd alert. Hij heeft twintigduizend vlieguren op zijn actief en hij is zo trots dat hij de Congoroute kan heropstarten. Zonder het goed en wel te beseffen, betekent dit voor hem het begin van een uit evenwicht gerakend professioneel en privéleven. Hardnekkig wil hij zich vasthechten aan de routine van het heden. De toekomst van de moderne luchtvaart kan hem gestolen worden. Dit laatste zal hem zuur opbreken; tot overmaat van ramp gaat het ook thuis niet langer van een leien dakje.

“Ze wijst naar het zebravel naast het bed. ‘Op één zebravel is geen plaats voor twee chefs,’ zet ik Elaines uitspraak naar mijn hand. ‘Dat is een gezegde in Congo.’”

Naadloos schakelt zij over van het heden (1945 in dit geval) naar het verleden van haar protagonist. Victor heeft een magere jeugd gehad; hij heeft veel te vroeg zijn vader verloren. Het heeft diepe sporen achtergelaten op de ziel van de populaire piloot. Je ziet hem veranderen van een onzekere jongen naar een hoogmoedige volwassene. Dit is een gevolg van zijn succesvolle carrière bij Sabena. Later valt hij terug in een diepe broosheid; het is sterk neergezet. De andere personages moeten het onderspit delven qua uitwerking; het is wellicht een bewuste keuze geweest. De roman bevat een dosis beeldspraak en metaforen; er is evenwel nooit sprake van een overdosis. De auteur zet heldere dialogen neer, waarbij zij handig de spreektaal uit die tijd gebruikt.

“Flarden van een lange uitleg tikken tegen de randen van mijn bewustzijn.”

Het label historische roman is ietwat ongelukkig gekozen. Inderdaad, de Sabena-legende Prosper Cocquyt heeft de schrijfster geïnspireerd om het hoofdpersonage Victor te scheppen. Toch is “De terugvlucht” een dramatisch en psychologisch uitgediept verhaal over een piloot op zijn terugweg. Tevens gaat Nijs dieper in op thema’s zoals intermenselijke relaties, het ouder worden, heroriëntatie in een samenleving die constant verandert. Knap hoe zij de ik-verteller Victor uitwerkt als een gevierd hemelbestormer, die voor de uitdaging komt te staan om zijn gewoontes los te laten. Hij leeft voor het vliegen en voelt zich oppermachtig. Zijn huwelijk belandt in woelig vaarwater; hij krijgt flink wat te verduren. Een uitermate boeiend levensverhaal.
Alle maskers vallen af.