Een familie verhaal vol Duitse historie

De Duitse Kati Naumann (1963) bracht haar jeugd grotendeels door in het Thüringer Woud en dat is terug te zien in haar roman Heimweeland. De oorspronkelijke titel is Was uns erinnern lässt en het is vertaald door Jasper Mutsaers.

Heimweeland beschrijft twee verhalen met verschillende tijdlijnen. Het eerste verhaal gaat over Milla in het heden. Ze is een alleenstaande moeder van puber Neo en heeft geen banden met haar verleden. Toch is ze op zoek naar haar eigen identiteit en vertaald dat naar zoektochten naar lost places, verlaten gebouwen, die ze met haar zoon opspoort en onderzoekt. Wanneer ze een keer alleen op pad is in het Dresselbos, stuit ze op de resten van hotel Waldershöh die stond in de voormalige DDR in het gesloten gebied nabij de grens met west Duitsland. Ze ontdekt dat de kelder er nog is, geheel intact en besluit op zoek te gaan naar de familie die er ooit woonde.

Het hotel Waldershöh was eigendom van de Famile Dressel. Gedurende de oorlogsjaren is het hotel een opvang voor een klas met kinderen. Na de oorlog komen er geen gasten meer, want het hotel ligt in het verboden gebied, een 5km zone bij de grens met West Duitsland. Het liefst ziet de overheid dat ze vertrekken en het wordt de familie steeds moeilijker gemaakt om te blijven. Snelle routes naar het dorp worden afgesloten. Ze moeten dagelijks langs een bemande slagboom en er zijn constant patrouilles met honden langs de grens. Toch weten ze het lang te redden, tot ze plotseling in 1972 worden geporteerd. Wie heeft hen verraden?

De twee verhalen wisselen constant af en zeker in het begin is dat erg rommelig. De verhaallijn in het verleden springt erg van de hak op de tak en ook de sprongen in tijd zijn erg groot. Het duurt dan ook tot over de helft van het boek voor het echt interessant wordt, maar dan beginnen de lijntjes die zijn uitgezet in het eerste deel van het boek vorm te krijgen. Milla blijft een ongrijpbaar persoon en wordt niet echt uitgewerkt, maar ze is wel de spil van het verhaal, De familie Dressel krijgt meer aandacht en die personages worden wel beter uitgewerkt. De schrijfstijl doet in eerste instantie eenvoudig aan met veel korte zinnen, maar ook hier blijkt de schrijfwijze steeds beter te passen bij de verhalen die worden verteld als het boek vordert.

De ontwikkeling van het verhaal zit goed in elkaar, als een puzzel die naarmate het boek vordert steeds completer wordt om dan een geschiedenis boven water te halen met grote geheimen. Zeer interessant is het kijkje in het leven achter het ijzeren gordijn. Hoe het is geweest om te leven in de DDR van na de oorlog, de afkeer van het westen en het constant aanwezige socialisme.

Heimweeland is een boek vol Duitse historie en een familieverhaal over overleven. Een zoektocht naar het verleden en naar familie. Een mooie roman die wel even tijd nodig heeft om op gang te komen, maar die een bijzonder levensverhaal vertelt.