Oorlog in je hoofd

Wanneer verpleeghulp Etna gewond raakt op het Franse slagveld tijdens de Eerste Wereldoorlog, is zij haar geheugen kwijt. Ze kan zich haast niets meer herinneren van haar verleden. Het enige wat zij weet is dat zij verpleeghulp is en een ambulance kan besturen. Ze weet niet eens haar eigen naam. Etna noemt zichzelf Stella Bain, de naam die zich aan haar openbaart als zij ontwaakt uit een diepe slaap.


Zoals zoveel oorlogsslachtoffers lijdt Etna aan een post-traumatische stress-stoornis (PTSS). In die tijd noemde men dit een Shell Shock. In 1916 was hier nog niets over bekend en werden klachten van soldaten en andere oorlogsslachtoffers vaak verkeerd geïnterpreteerd of genegeerd. Pas na de Vietnamoorlog werd in Amerika serieus onderzoek gedaan naar de psychische klachten van oorlogsslachtoffers. Na hun terugkeer uit Bosnië vertoonde veel Nederlandse soldaten dezelfde klachten. Velen van hen leefden na de oorlog nog jaren in een hel. Ze hadden slaapproblemen, moeite zich te concentreren, waren prikkelbaar, hadden woede- aanvallen, moeite zich aan te passen, waren depressief of konden zich, net als Etna, belangrijke stukken (van het trauma) niet meer herinneren.


Wanneer Stella verlof heeft reist zij af naar Londen. Zij hoopt op de Admiraliteit (hoofdkwartier van de Britse marine) antwoorden te vinden op al haar vragen. Wanneer ze vermoeid, ziek en radeloos in Londen aankomt, ontmoet zij doktersvrouw Lilly Bridge. Lilly nodigt haar uit in haar huis. Stella heeft longontsteking en heeft weken nodig om te herstellen. Dr. August Bridge is chirurg en geïnteresseerd in psychiatrie. Door middel van Freudiaanse gesprekstherapie hoopt hij dat Stella haar geheugen terug zal krijgen.


Beetje bij beetje komen de herinneringen ook inderdaad terug. Toch vindt de grote doorbraak plaats op de Admiraliteit. Na vier teleurstellende bezoeken wordt Stella daar eindelijk herkend door een oude vriend. Door het horen van haar echte naam openbaren zich plotseling herinneringen aan haar vroegere leven. Stella blijkt Etna Bliss te zijn. Een Amerikaanse vrouw die midden in een (v)echtscheiding zit. Hoewel zij er tegenop ziet om de confrontatie met haar echtgenoot aan te gaan, wil zij niets liever dan terug keren naar Amerika om de voogdij van haar kinderen aan te vechten. Met pijn in haar hart neemt ze afscheid van Lily en August.


Zoals alle boeken van Anita Shreve is ook dit boek weer heel mooi geschreven. Shreve weet vaak moeilijke thema’s heel bespreekbaar te maken. Haar schrijfstijl is eenvoudig en begrijpelijk, zodat het heel fijn leest. Met dit boek probeert de schrijfster ons te laten zien welke impact oorlog kan hebben op mensen. Oorlogsslachtoffers hebben de meest gruwelijke dingen meegemaakt en verdienen dus ons medeleven en respect.


In veel van Shreve’s boeken staat een sterke vrouw centraal, ook ditmaal weer. Etna toont een sterk karakter door zich niet kapot te laten maken door haar tirannieke man. Het was voor die tijd zeer ongebruikelijk als een vrouw het heft in eigen handen nam. Etna brengt haar kinderen onder op een vertrouwde plek en meldt zichzelf aan als vrijwilligster voor het leger. Het is een vlucht voor haar huwelijk, maar ze offert zichzelf toch ook op door het liefste wat zij heeft achter zich te laten (haar kinderen) en haar leven in te zetten voor een land dat niet het hare is.

Orlando
Vijf jaar lang verschenen de boeken van Anita Shreve bij uitgeverij Orlando (een dochter van Bruna). De boeken van Orlando gaven de lezers net ietsje meer, zoals een interview met de auteur en leesclubvragen achter in elk boek. Ook was er een online leesclub waar lezers hun mening kwijt konden over een boek.
Het is jammer dat er na 6 jaar een einde is gekomen aan Orlando. Ik ben erg blij dat Bruna deze typische Orlando-schrijvers uit blijft geven. Toch mis ik die kleine vogeltjes op de rug van de boeken een beetje. Wanneer ik die in de boekwinkel zag staan wist ik: “daar staat weer een vrouwenboek met een goed verhaal”!