Aangrijpend meesterwerk over vriendschap, liefde en goed en kwaad

Voor mijn aanstaande opleiding kreeg ik een aantal literatuurlijsten binnen. Omdat ik ook alvast een aantal tweedejaarsvakken zal volgen, duikelden de lijsten wat over elkaar heen en leende ik per ongeluk ook boeken voor een vak dat ik toch pas echt over een jaar zal volgen. Eén van die werkjes is 'Allemaal willen we de hemel' en de reden waarom ik het tóch al gelezen heb, ligt voor de hand: Els Beerten is Vlaams. Ohja. En de bladspiegel is fijn in deze uitgave. Onderschat die bladspiegel niet.

Terwijl ik dit boek las, raakte ik tegelijk prettig verstrikt in een werkje van Lidewijde Paris ('Hoe lees ik?') waarin ze onder andere vertelde over het mysterie van beginzinnen. Meteen bladerde ik terug naar de eerste pagina van 'Allemaal willen we de hemel'. Dat begint zo: 'Jeanne lacht met mij als ik over de hemel begin. 'Rémi,' zegt ze dan, 'de hemel zit in de kop van de mensen, meer is het niet.' En daar lijkt het verdere verhaal wel over te gaan. Ook over de hel trouwens, en die schuurt exact tegen die hemel aan.

Het boek gaat over Jef, die een medaille krijgt. Hij heeft immers een heldendaad verricht. Wat die daad dan precies inhield, wordt pas aan het eind van het verhaal duidelijk. Wél merk je als lezer al snel dat Jef geen doorsnee-held kan zijn. Hij verzet zich tegen zijn huldiging en wil het liefst helemaal niet aan zijn heldendaad herinnerd worden.

Naast Jef is er Ward, de boezemvriend van Jef. Ward wil graag 'iets doen' voor het vaderland, en paters op zijn school weten hoe hij dat kan doen: vechten aan het Oostfront, tegen de Russen. Die Russen willen immers alle gelovigen ombrengen, en nee, ze vechten er niet voor Duitsland, maar voor Vlaanderen.

'Allemaal willen we de hemel' wordt verteld in korte hoofdstukken, steeds vanuit een andere verhaalfiguur. Die staat er niet boven, dus je moet steeds even 'zoeken' in wiens hoofd je nu weer zit. Ook wordt er nogal eens heen en weer geschoven met de tijd, wat het soms lastig maakt op het rechte pad te blijven. En nu ik dat zo schrijf, is dat misschien wel precies de bedoeling van de schrijfster geweest. Zo gemakkelijk lijkt het inderdaad niet, dat rechte pad. Zeker niet als de hemel er voor iedereen toch iets anders uitziet, net als de verdediging ervan.

Net als in 'Elke dag een druppel gif' van Wilma Geldof, worden ook hier de dilemma's van mensen (en jongeren) in oorlogstijd beschreven. Waar in 'Elke dag een druppel gif' de beschrijving van een NSB-jongere sympathie wist op te wekken bij de lezer, lukte dat in 'Allemaal willen we de hemel' met de vorming van Ward, die zijn hart aan het VNV (Vlaamsch Nationalistisch Verbond) verloor, de Vlaamse tegenhanger van de NSB. Je voelt hoe hij erin geluisd wordt, hoe hij klemgedraaid zit en er ook niet meer uit kan. En toch...

'Allemaal willen we de hemel' gaat in op de motieven van verschillende mensen, over een dunne scheidslijn van goed en fout. Over beste vrienden en grote liefdes en grote gevolgen van idealistische daden. Over niets doen. Dat dat soms ook niets is. Over goede bedoelingen, waarmee je ook de hemel voorbij kunt schieten, zó de hel in.

Net als 'Elke dag een druppel gif' is ook 'Allemaal willen we de hemel' een must-read. En dan daarna nog even het internet op. Voor de zuivere constatering dat het dan wel fictie is, maar midden in de werkelijkheid speelde. En nog altijd speelt, al zijn er andere spelers, met nieuwe hemels, rond een nieuwe hel.