Must-read voor meer inzicht in autisme

In het najaar van 2011 ging ik met mijn moeder, met de bus, naar Santa Susanna, een Spaanse kustplaats niet zo ver van Barcelona vandaan. Met mij had ik een stapeltje Nederlandse literatuur, omdat ik een stevig literatuurtentamen in het vizier had. Maar ja, na uren en uren van Eline Vere, Woutertje Pieterse en Beatrijs, vond ik het wel welletjes. Tijd voor iets anders. Tijdens een tripje naar Barcelona schoot ik een boekhandel in en kocht 'The Curious Incident'.

Het vatte me destijds direct bij de strot. Niet door de bizarre moord op de poedel van de overbuurvrouw van hoofdfiguur Christopher, niet door de overdadige aanwezigheid van wiskundige problemen (...), maar wel door de keuze van Mark Haddon om het verhaal van de autistische tiener Christopher vanuit het perspectief van deze Christopher te schrijven. Daardoor zit je er 268 pagina's lang adembenemend bovenop.

In het schooljaar dat ik het boek voor het eerst las, had ik een meisje met ASS in mijn mentorklas. Door 'The Curious Incident' leerde ik dat het gemakkelijker communiceren was met haar als ik naast haar zat. Ik leerde dat ik moest uitleggen wat ik bedoelde. Dat ik moest letten op mijn beeldspraak. En dat ik, boven alles, op school moest proberen te zorgen voor haar welzijn. Omdat de wereld dat nu eenmaal niet vanzelfsprekend doet.

Juist dát raakt me steeds opnieuw, in de omgang met ASS'ers. Het feit dat 'de neurotypische mens', ofwel 'de rest van de wereld' die wereld heeft ingericht op een manier die voor de meeste mensen best te doen is. Die mensen houden over het algemeen geen rekening met een groep mensen van wie de hersenen nu eenmaal anders werken. En ja, er is verschil tussen de ene en de andere mens die in het Autistisch Spectrum bivakkeert. Sommigen zijn juist heel talig, maar hyperopmerkzaam. Anderen zijn ontzettend slecht in taal en grommen, net als Christopher in het boek, om de buitenwereld op afstand te houden. Sommigen houden niet van aanrakingen (net als Christopher) en niet van onverwachte en harde geluiden. Anderen vinden knuffelen prima. Toch zijn er veel overeenkomsten, en vanuit die overeenkomsten is het gemakkelijker te begrijpen hoe je beter met elkaar om kunt gaan, zodat je elkaars talenten ten volle kunt benutten. Alleen daarom al, naast het indringende verhaal van Christopher en zijn familie, die zich door het dagelijks leven heen worstelen, moet iedereen dit boek lezen. En voor docenten: verplichte kost. En iedere paar jaar herlezen.