Lezersrecensie
Giovanni Boccaccio - Decamerone
Leesjaar Dikke Boeken – mei 2022
Giovanni Boccaccio - Decamerone
Vertaling: Frans Denissen
Athenaeum – Polak & Van Gennep (Amsterdam) 2020
Zeven vrouwen en drie mannen trekken zich tijdens de pestepidemie halverwege de veertiende eeuw terug op het Italiaanse platteland. Om de tijd aangenaam te laten verstrijken vertellen ze elkaar in tien dagen, rustdagen uitgezonderd, verhalen. Elke dag wordt er een koningin of koning aangesteld die het thema voor de verhalen mag bepalen. Zo ontstaat een kloeke bundel met honderd verhalen.
In de verhalen rijden geestelijken, gezagdragers, boeren en buitenlui een scheve schaats, bewerken tuintjes die niet van hen zijn, bakken anderen een poets, graven hun eigen kuil, verliezen zich in onbereikbare liefdes en nemen wraak. Het zijn net mensen. Boccaccio omlijst de alledaagse taferelen van lief en leed op een grondlaag van kritiek op de gang van zaken binnen kerk en bestuur.
Er is door onderzoekers en duiders van middeleeuwse literatuur gezocht naar de sleutel die het DNA van de Decamerone koppelt aan de Goddelijke Komedie van Dante. Het zou er de seculiere tweelingbroer (of zus) van zijn. Op wat numerieke overeenkomsten na, is er tot op heden nog geen onweerlegbaar bewijs geleverd. Het is de charme van het onderzoek naar oude literatuur. In de mist van het verleden, waar veel informatie en context verborgen blijft, is het zoeken naar puzzelstukjes, waarbij soms een hoekje wordt verbogen om het passend te krijgen. Af en toe wordt er een stukje verloren tekstfragment gevonden dat is gebruikt als schutblad van een manuscript of als versteviging van een mijter. Dat werpt dan weer nieuw licht op een tekst. Alleen door teksten als de Decamerone en Goddelijke Komedie te blijven lezen, vergelijken en interpreteren leven ze voort en krijgen we een klein inkijkje van het leven in de Middeleeuwen dat lang niet zo duister is als vaak wordt voorgesteld.
Deze honderd verhalen zijn voor de eenentwintigste-eeuwse lezer nog altijd goed verteerbaar. De aantekeningen en het nawoord bieden voldoende context. Anders dan bij de Goddelijke Komedie, waarbij theologische, filosofische en historische duiding noodzakelijk is om het te begrijpen, is de Decamerone recht voor zijn raap. Natuurlijk kun je er ook in speuren naar dieper liggende kritische noten.
Mooiste zin:
Als u aan de landarbeiders van uw buitengoed evenveel vrije dagen had toegekend als aan het spittertje dat mijn akkertje moest bewerken, had u nooit een graankorrel geoogst, neem dat maar van me aan.
Giovanni Boccaccio - Decamerone
Vertaling: Frans Denissen
Athenaeum – Polak & Van Gennep (Amsterdam) 2020
Zeven vrouwen en drie mannen trekken zich tijdens de pestepidemie halverwege de veertiende eeuw terug op het Italiaanse platteland. Om de tijd aangenaam te laten verstrijken vertellen ze elkaar in tien dagen, rustdagen uitgezonderd, verhalen. Elke dag wordt er een koningin of koning aangesteld die het thema voor de verhalen mag bepalen. Zo ontstaat een kloeke bundel met honderd verhalen.
In de verhalen rijden geestelijken, gezagdragers, boeren en buitenlui een scheve schaats, bewerken tuintjes die niet van hen zijn, bakken anderen een poets, graven hun eigen kuil, verliezen zich in onbereikbare liefdes en nemen wraak. Het zijn net mensen. Boccaccio omlijst de alledaagse taferelen van lief en leed op een grondlaag van kritiek op de gang van zaken binnen kerk en bestuur.
Er is door onderzoekers en duiders van middeleeuwse literatuur gezocht naar de sleutel die het DNA van de Decamerone koppelt aan de Goddelijke Komedie van Dante. Het zou er de seculiere tweelingbroer (of zus) van zijn. Op wat numerieke overeenkomsten na, is er tot op heden nog geen onweerlegbaar bewijs geleverd. Het is de charme van het onderzoek naar oude literatuur. In de mist van het verleden, waar veel informatie en context verborgen blijft, is het zoeken naar puzzelstukjes, waarbij soms een hoekje wordt verbogen om het passend te krijgen. Af en toe wordt er een stukje verloren tekstfragment gevonden dat is gebruikt als schutblad van een manuscript of als versteviging van een mijter. Dat werpt dan weer nieuw licht op een tekst. Alleen door teksten als de Decamerone en Goddelijke Komedie te blijven lezen, vergelijken en interpreteren leven ze voort en krijgen we een klein inkijkje van het leven in de Middeleeuwen dat lang niet zo duister is als vaak wordt voorgesteld.
Deze honderd verhalen zijn voor de eenentwintigste-eeuwse lezer nog altijd goed verteerbaar. De aantekeningen en het nawoord bieden voldoende context. Anders dan bij de Goddelijke Komedie, waarbij theologische, filosofische en historische duiding noodzakelijk is om het te begrijpen, is de Decamerone recht voor zijn raap. Natuurlijk kun je er ook in speuren naar dieper liggende kritische noten.
Mooiste zin:
Als u aan de landarbeiders van uw buitengoed evenveel vrije dagen had toegekend als aan het spittertje dat mijn akkertje moest bewerken, had u nooit een graankorrel geoogst, neem dat maar van me aan.
3
Reageer op deze recensie
