Johan Harstad – Max, Mischa & het Tet-offensief

Leesjaar Dikke Boeken – september 2022
Johan Harstad – Max, Mischa & het Tet-offensief
Vertaling: Edith Koenders en Paula Stevens
Podium (Amsterdam) 2021

Max sluipt door de Noorse jungle om er met zijn vriendjes de oorlog in Vietnam na te spelen. Geobsedeerd door Coppola’s Apocalyse Now, waarvan hij elke niet in de originele versie opgenomen snipper film gezien wil hebben. Als zijn vader, een voormalig communist die zich opnieuw heeft uitgevonden als piloot, een baan in Amerika aanneemt, vertrekt de familie uit het vertrouwde Noorwegen naar het afstandelijke Long Island. Het kost Max moeite om zijn weg te vinden in het nieuwe land met die vreemde mensen. Pas als hij bij het zwemteam wat Apocalyse Now quotes toegeworpen krijgt van Mordecai vindt hij aansluiting. Wegens gebrek aan talent stoppen ze met zwemmen en melden zich bij de theaterclub, die club waar niemand bij wil horen, maar waar de mensen die er bij zitten uitstekend passen. De plaatselijke Coppola maakt het hen niet makkelijk, maar dat zorgt er wel voor dat Max en Mordecai carrière maken in de theaterwereld, Max als regisseur en schrijver, Mordecai als acteur.

Tijdens een vakantie op Fire Island ontmoet Max de zeven jaar oudere Mischa. Ze komt uit Canada en maakt fotorealistische schilderijen. Een blok kan niet harder vallen. Waar deze relatie vurig begint, is die van de ouders van Max uitgedoofd. Vader vertrekt naar de westkust en begint daar een nieuwe familie.

Op instigatie van Mischa wordt de verloren oom Owen gevonden. Hij woont in een ooit statig appartementengebouw aan de Upper East Side in New York. Hij vertrok ooit impulsief uit zijn vaderland naar het beloofde land om er een groot pianist te worden, liefst Jazz. Door een algeheel gebrek aan communicatie, wist het thuisfront bar weinig over zijn doen en laten. Niet meer dan een LP en een adres. Als Max en Mischa hem vinden woont hij alleen in een immense appartement, dat karig is ingericht. Nadat zijn droom om een jazzgrootheid te worden strandde wegens gebrek aan improvisatietalent en een panische angst voor publiek, meldde hij zich bij het rekruteringscentrum. Vietnam voor een Amerikaans staatsburgerschap. Aan zijn jaar in de jungle hield hij meer schade over dan hij lange tijd wilde toegeven. Hij vond uiteindelijk emplooi als pianist, op ontelbare platen populaire stukken spelend voor een onzichtbaar publiek.

Max raakt verstikt door zijn theaterproducties, waarvan hij na elke laatste voorstellen hoopt dat het echt de laatste is geweest. Mischa ontwikkeld zich en wordt een gevierd kunstenaar, er wordt grof geld neergeteld voor haar werken, die over de hele wereld tentoongesteld worden. Op zoek naar wie ze is, zou moeten zijn en hoe het verder moet, trekt ze voor onbepaalde tijd naar de westkust. Mordecai had dat ook al gedaan, in de hoop dat wat glitter en glamour van Hollywood gelijk zou staan aan zingeving. Owen blijft gevangene van zijn geleefde leven aan de Upper East Side. Contacten verwateren, relaties doven uit. Voor sommigen stopt de tijd niet laat genoeg, voor anderen stopt hij te vroeg. In een orkaan wordt gevonden waar zo lang naar is gesmacht, maar wat is het uiteindelijk waard? Het antwoord wacht in Montreal.

Harstad verft de verhalen van Max, Mischa en Owen in lagen door en over elkaar. De ontheemden vinden hun boei, of grijpen er net naast. Soms is er een pracht van een zonsopkomst, soms drijven wolken richting intens zwart. Vrienden en familie raken uit beeld om voor altijd een illusie van een gelukkiger, beter leven te blijven, komen soms het beeld weer in lopen, ook op zoek naar het antwoord op de vraag of de gemaakte keuzes de juiste waren. Waar vindt je je plekje onder de zon? Oost, West, Stavanger, Garden City, Fire Island, Fire Base Bastogne, Apthorp, Nevada, Los Angeles, Montreal…

Mooiste zin:

Want iedereen die zelf de sticker van de dood op zijn leven heeft geplakt, wordt wonderlijk klein in de aanwezigheid van de levenden, wordt iets wat je maar al te graag tegen de elementen beschermd had.