Lezersrecensie
Fjodor Dostojevski – De Broers Karamazov
Leesjaar Dikke Boeken – augustus 2022
Fjodor Dostojevski – De Broers Karamazov
Vertaling: Arthur Langeveld
Uitgeverij van Oorschot (Amsterdam) 2014
Fjodor Karamazov, vader van Dmitri (Mitja), Ivan (Vanja) en Aleksej (Aljosja) en mogelijk ook van huisknecht Smerdjakov, heeft geen oog voor zijn kroost. Ze groeien dan ook los van elkaar op en slaan eigen zijwegen in. Dmitri is het spiegelbeeld van zijn vader wat betreft feesten, drinken, vrouwen en geldverkwisting. Ivan is een norse einzelgänger, die het leed van de wereld op zijn schouders draagt. Hij moet in eerste instantie weinig van zijn vader en broers hebben. Aleksej heeft gekozen voor een leven in de Russisch-orthodox klooster, hij is er als novice ingetreden.
De paden van de broers en hun vader kruisen elkaar als Dmitri, weer eens verlegen om geld, zijn erfdeel komt opeisen. Ivan, die het nieuws van de komst van Dmitri aan hun vader moet overbrengen, trekt bij hem in en er ontstaat voor het eerst een band tussen vader en zoon. Aleksej is in eerste instantie gekomen om het graf van zijn moeder te zoeken, maar raakt al snel in de familieproblemen verwikkeld.
Het draait om 3000 roebel, die uit verschillende handen geschonken, geleend of gestolen wordt. Dmitri meent deze nog tegoed te hebben van zijn vader. Ze krijgen er zelfs een fysiek conflict over. Omdat Dmitri, zijn tong en pen overmatig in drank gedompeld, van de daken schreeuwt dat hij alles zal doen om dat geld te krijgen, is hij direct hoofdverdachte als Fjodor Karamazov vermoord blijkt te zijn. Dat hij onder het bloed en met een flinke stapel bankbiljetten de bloemetjes buiten bleef zetten, helpt zijn zaak niet. Dat vader en zoon elkaars rivalen waren om de hand van dezelfde dame versterkt het motief verder. De overdaad aan bewijs en getuigen en de afwezigheid van een andere plausibele verdachte, maakt van de rechtszaak een gelopen koers. Natuurlijk is Dmitri Karamazov een vadermoordenaar.
Als lezer weet je door de alwetende verteller hoe de vork echt in de steel zit. Hoe de karakters met psychologische spelletjes op elkaar inspelen. Hoe (on)schuld en zonde vrijwel iedereen in een vrije val van waanzin brengen, hen van diepe duisternis naar licht en weer terug voeren. De door Dostojevski breed uitgesponnen gebeurtenissen, vol met groteske karakters, brengen de broers dichter tot elkaar. Die lange reis is het lezen meer dan waard.
Mooiste zin:
Met één voorbehoud: ik ben er als een zuigeling van overtuigd dat al het lijden geneest en wordt gladgestreken, dat die hele kwalijke komedie van de menselijke tegenstellingen verdwijnt als een armzalig fata morgana, als het miezerige bedenksel van de krachteloze, atoomkleine menselijke Euclidische geest, en dat ten slotte in de wereldfinale, op het moment van eeuwige harmonie zich iets kostbaars zal voordoen, zal ontvouwen dat het voor alle harten voldoende is, voldoende voor het lenigen van alle verontwaardiging, voor het afkopen van alle menselijke schurkenstreken, van al het door hen vergoten bloed, voldoende om niet alleen alles wat met de mensen is geschied te vergeven, maar zelfs te rechtvaardigen – o ja, moge dat alles zijn en moge dat komen, maar ik aanvaard het niet en ik wil het niet aanvaarden!
Fjodor Dostojevski – De Broers Karamazov
Vertaling: Arthur Langeveld
Uitgeverij van Oorschot (Amsterdam) 2014
Fjodor Karamazov, vader van Dmitri (Mitja), Ivan (Vanja) en Aleksej (Aljosja) en mogelijk ook van huisknecht Smerdjakov, heeft geen oog voor zijn kroost. Ze groeien dan ook los van elkaar op en slaan eigen zijwegen in. Dmitri is het spiegelbeeld van zijn vader wat betreft feesten, drinken, vrouwen en geldverkwisting. Ivan is een norse einzelgänger, die het leed van de wereld op zijn schouders draagt. Hij moet in eerste instantie weinig van zijn vader en broers hebben. Aleksej heeft gekozen voor een leven in de Russisch-orthodox klooster, hij is er als novice ingetreden.
De paden van de broers en hun vader kruisen elkaar als Dmitri, weer eens verlegen om geld, zijn erfdeel komt opeisen. Ivan, die het nieuws van de komst van Dmitri aan hun vader moet overbrengen, trekt bij hem in en er ontstaat voor het eerst een band tussen vader en zoon. Aleksej is in eerste instantie gekomen om het graf van zijn moeder te zoeken, maar raakt al snel in de familieproblemen verwikkeld.
Het draait om 3000 roebel, die uit verschillende handen geschonken, geleend of gestolen wordt. Dmitri meent deze nog tegoed te hebben van zijn vader. Ze krijgen er zelfs een fysiek conflict over. Omdat Dmitri, zijn tong en pen overmatig in drank gedompeld, van de daken schreeuwt dat hij alles zal doen om dat geld te krijgen, is hij direct hoofdverdachte als Fjodor Karamazov vermoord blijkt te zijn. Dat hij onder het bloed en met een flinke stapel bankbiljetten de bloemetjes buiten bleef zetten, helpt zijn zaak niet. Dat vader en zoon elkaars rivalen waren om de hand van dezelfde dame versterkt het motief verder. De overdaad aan bewijs en getuigen en de afwezigheid van een andere plausibele verdachte, maakt van de rechtszaak een gelopen koers. Natuurlijk is Dmitri Karamazov een vadermoordenaar.
Als lezer weet je door de alwetende verteller hoe de vork echt in de steel zit. Hoe de karakters met psychologische spelletjes op elkaar inspelen. Hoe (on)schuld en zonde vrijwel iedereen in een vrije val van waanzin brengen, hen van diepe duisternis naar licht en weer terug voeren. De door Dostojevski breed uitgesponnen gebeurtenissen, vol met groteske karakters, brengen de broers dichter tot elkaar. Die lange reis is het lezen meer dan waard.
Mooiste zin:
Met één voorbehoud: ik ben er als een zuigeling van overtuigd dat al het lijden geneest en wordt gladgestreken, dat die hele kwalijke komedie van de menselijke tegenstellingen verdwijnt als een armzalig fata morgana, als het miezerige bedenksel van de krachteloze, atoomkleine menselijke Euclidische geest, en dat ten slotte in de wereldfinale, op het moment van eeuwige harmonie zich iets kostbaars zal voordoen, zal ontvouwen dat het voor alle harten voldoende is, voldoende voor het lenigen van alle verontwaardiging, voor het afkopen van alle menselijke schurkenstreken, van al het door hen vergoten bloed, voldoende om niet alleen alles wat met de mensen is geschied te vergeven, maar zelfs te rechtvaardigen – o ja, moge dat alles zijn en moge dat komen, maar ik aanvaard het niet en ik wil het niet aanvaarden!
2
Reageer op deze recensie
