Een kijkje in het leven van de vluchteling.

De schrijver heeft de belevingswereld van vluchtelingen in dit boek heel goed weer kunnen geven. Niet alleen door een kijkje te geven in het leven in vluchtelingkampen. Maar door met de tijd te spelen raak je als lezer ook een beetje ‘verward’.

Na elk hoofdstuk is het als lezer even zoek waar we ons in de tijd bevinden en op welke plek het zich afspeelt. Ik kan me goed voorstellen dat je als vluchteling datzelfde kunt ervaren. Steeds weer op een andere plek te zijn, met andere omgevingen en mensen. Op een gegeven moment haal je zelf ook alles door elkaar. Daar heeft Nuri ook last van, en dat voel je als lezer.

Het doet me ook beseffen, en daar staan wij – die ons hele leven al in een veilig land hebben mogen leven – niet altijd bij stil, dat hele families en sociale contacten door oorlog totaal versplinterd raken. Iedereen raakt op drift, iedereen neemt door omstandigheden andere routes en beslissingen. En zo kan het gebeuren dat je ouders misschien in Irak een veilig heenkomen hebben gevonden, je zus in een plaats in Duitsland terecht komt en jijzelf in Nederland raakt.

We staan er daarnaast ook te weinig bij stil dat vluchtelingen ontheemd zijn. Als wij zelf ons hele leven gewend zijn geraakt aan het Nederlandse klimaat en de Nederlandse ruimtelijke ordening, dan kun je je in een ander land nooit zo thuis voelen als… thuis.

Ik denk dat vluchtelingen niet gauw als gelukszoekers mogen gezien worden. Ze hebben hun familie, vrienden en thuisland opgegeven. Dat doe je niet zomaar. Natuurlijk, en dat komt ook in dit boek aan bod, er zijn wel mensen die om economische redenen hun geluk elders zoeken. Maar dat kan ook gemotiveerd worden uit liefde, omdat iedereen natuurlijk het beste voor zijn kinderen wenst. Mensen kunnen daardoor aangemoedigd worden door hun ouders om elders een beter bestaan te zoeken.

Het boek gaf daarnaast een interessant kijkje in de aanvraag van verblijfsvergunningen. Ik heb er nooit bij stil gestaan dat zonder persoonlijke documenten zich iedereen in principe kan voordoen uit oorlogsgebied afkomstig te zijn.

De bij, die als een zacht en kwetsbaar insect centraal staat, weerspiegelt heel mooi hoe kwetsbaar vrijheid en het leven van mensen ook is.