Overlevingsverhaal

Abu Hamdan werd geboren in Omdurman, Sudan, en was op vijftienjarige leeftijd slachtoffer van een ontvoering door het leger van dictator Omar al-Bashir. Wat volgde was een nachtmerrieachtige periode als kindsoldaat in de moeraslanden van Zuid-Sudan. Inmiddels woont hij in Nederland en werkt hij als woonbegeleider in een asielzoekerscentrum. Zijn verhaal is geen fictie, geen reconstructie, maar een rauw verslag van wat hij zelf heeft doorstaan.

Het boek opent met een doodgewone schooldag die abrupt verandert in een horrorfilm zonder pauzeknop. Abu en zijn beste vriend worden van de straat geplukt en belanden in een trainingskamp waar menselijkheid ver te zoeken is. Wat volgt is een tocht door Zuid-Sudan vol geweld, ontbering en verlies. Toch is het niet alleen kommer en kwel: er zijn momenten van onverwachte hulp, broederlijke verbondenheid en een sprankje hoop dat hem uiteindelijk naar Nederland leidt.

Hamdan schrijft zonder opsmuk. Geen literaire tierelantijntjes, maar directe, beeldende taal die je bij de keel grijpt. Soms voelt het alsof je naast hem loopt, door het moeras, met modder tot aan je knieën en angst in je borst. De personages zijn geen karikaturen. Ze zijn mensen van vlees en bloed, met twijfels, dromen en trauma’s. Zijn vriend, die hem door de eerste dagen sleept, is een baken van menselijkheid in een onmenselijke wereld. Ik had graag iets meer reflectie gezien over zijn leven in Nederland: hoe verhoudt zijn verleden zich tot zijn heden? Dat deel blijft wat onderbelicht wat mij betreft.

Ooit was ik kindsoldaat is geen boek dat je leest en weer vergeet. Het is een overlevingsverhaal dat onder je huid kruipt, met rauwe eerlijkheid en een sprankje hoop dat blijft nazinderen.