Confronterend

Dmitrij Kapitelman werd in 1986 geboren in Kyiv en verhuisde als kind naar Duitsland. Hij groeide op tussen twee werelden: de herinnering aan Oekraïne en het leven in Leipzig. In zijn werk verweeft hij vaak persoonlijke ervaringen met bredere maatschappelijke thema’s. Zijn roman Russische Spezialitäten staat op de longlist van de Deutscher Buchpreis en grijpt terug naar een winkel in Leipzig waar zijn familie ooit Russische producten verkocht. Het is een verhaal dat balanceert tussen nostalgie en de pijn van actuele politieke breuken.

Wat mij trof in dit boek is hoe Kapitelman de spanning tussen moeder en zoon neerzet. De moeder kiest de kant van Poetin, terwijl de zoon juist naar Kyiv terugkeert, midden in de oorlog. Dat conflict voelt niet abstract, maar heel dichtbij: het gaat om loyaliteit, liefde en de verscheurende vraag wat je doet als je eigen familie een andere waarheid omarmt. Het decor van de winkel met wodka, pelmeni en matrosenshirts is meer dan folklore; het is een spiegel van een gemeenschap die uiteenvalt zodra de oorlog uitbreekt. Soms vond ik de verhaallijn wat abrupt – bepaalde scènes hadden meer ademruimte mogen krijgen – maar de emotionele kern blijft krachtig.

De schrijfstijl van Kapitelman is energiek en soms rauw. Hij wisselt scherpe observaties af met melancholische passages, waardoor je als lezer voortdurend schakelt tussen ironie en ernst. Dat maakt het lezen levendig, maar af en toe ook vermoeiend: de toon kan plots omslaan en niet elke overgang voelt vloeiend. De personages zijn geen archetypes maar mensen van vlees en bloed, met tegenstrijdigheden en zwaktes. Vooral de moederfiguur is intrigerend: ze is tegelijk warm en hard, een vrouw die haar zoon liefheeft maar ideologisch onbereikbaar blijft.
Wat ik sterk vond, is hoe Kapitelman de spanning tussen taal en identiteit laat zien. De zoon houdt van de Russische taal, maar voelt zich verraden door wat die taal in de geopolitieke context is gaan betekenen. Dat dilemma wordt mooi uitgewerkt en geeft het boek een extra laag.

Alles bij elkaar is Russische specialiteiten een roman die je niet loslaat, juist omdat hij schuurt en confronteert. Het is geen perfect boek, maar wel een dat je laat nadenken over familiebanden in tijden van oorlog.