Een bitterzoet slot van een meesterlijke trilogie

“Er bestaat een misvatting dat ijshockeyers leiders volgen. Dat doen ze niet. Ze volgen winnaars.”

Als je bij op deze recensiepagina bent gekomen omdat je benieuwd bent of deel drie de moeite waard is, kan ik niet anders dan volmondig ‘ja’ zeggen. Mocht je overwegen dit boek te lezen maar je hebt de voorgaande delen nog niet gelezen, doe jezelf dan alsjeblieft een plezier en begin bij het begin. Er wacht je een leeservaring om nooit te vergeten.

Het derde en laatste deel van de Bjornstad-trilogie van Fredrik Backman voelde als thuiskomen. Vanaf de eerste pagina val je weer middenin het ontroerende en rauwe leven van de inwoners van Bjornstad, waarbij je het gevoel hebt dat je zelf verhuisd bent naar dat afgelegen dorp in de sneeuw. Gelukkig mocht ik in werkelijkheid de sneeuwstorm die de dorpen teisterde en daarmee de ultieme clash tussen Bjornstad en Hed veroorzaakte, gewoon warm vanonder een dekentje ervaren.

De eerste hoofdstukken komen wat trager op gang dan de vorige boeken maar dat past wel bij de beklemmende sfeer die Backman schetst. Door de hints die Backman al vanaf de aanvang dropt, wéét je wat eraan zit te komen, en toch ben je nooit écht voorbereid op de klap die volgt. Er wordt regelmatig teruggeblikt op gebeurtenissen uit de andere boeken. Dat is fijn als opfrissertje als er wat pauze tussen het lezen van de verschillende delen heeft gezeten of als je deel drie als standalone leest, maar halverwege vond ik dat het, in combinatie met de langzame opbouw naar het onvermijdelijke, een tikkie langdradig werd. Dat is wat mij betreft ook meteen het enige minpunt aan dit boek.

De Winnaars doet wat zijn voorgangers ook deden. Het laat je huilen, lachen en meeleven met een dorp vol fictieve karakters die ik inmiddels allemaal in mijn hart heb gesloten. Met huwelijken die (letterlijk) door zwaar weer gaan, kinderen die er niet meer zijn of verkeerde keuzes maken en boze mannen in zwarte jassen die ook maar gewoon mensen blijken te zijn. En dat alles tegen het decor van een ijshal, een kroeg, een ziekenhuis en een begraafplaats.

“Alles wat ons verbindt in dit bos zijn onze verhalen, en het hare zullen we altijd blijven vertellen.”

Het was een fijn om de karakters uit de eerste delen terug te zien, maar ik was ook aangenaam verrast door de introductie van nieuwe personages. De manier waarop zij met elkaar werden verbonden, zorgde voor een nieuwe dimensie in het verhaal, waarin na jaren vol haat en nijd, ruimte ontstaat voor verandering.

Actuele en heftige thema’s als, verlies, status, rouw, racisme en verslaving worden opnieuw raak en zonder poespas beschreven en natuurlijk is er tussen alle angst en verdriet ruimte voor hoop en vertrouwen. Overgoten met het kenmerkende treffende en humoristische Backman sausje waar ik zo ongelooflijk gek op ben.

Echt vernieuwend is De Winnaars niet. Maar je krijgt als Backman fan waar je voor komt. De dialogen zijn scherp en liefdevol, de observaties nauwkeurig en gevat, de humor altijd uitstekend getimed en mijn boekje met mooie uitspraken barst uit zijn voegen na deze trilogie. En Benji… Oh, Benji. Zijn we niet allemaal een beetje verliefd op Benji? Zijn zoektocht naar verbinding en de ontmoeting met iemand die hem eindelijk echt ziet, geven dit laatste deel een gouden randje. Maar mijn hart…. Mijn hart kon dit niet aan.

Ik hoor de rest van mijn leven bij het Björnstad promoteam: ik kom superlatieven tekort en heb nog lang nodig om bij te komen van deze meesterlijke serie.

En als dat zover is, begin ik weer opnieuw.