harde dame in mannenwereldje

Angela Merkel was de eerste vrouwelijke bondskanselier van Duitsland en bestuurde het land van 2005 tot 2021. Ze had een bewogen leven en schreef haar memoires neer in Vrijheid.

Angela’s ouders verhuisden van het vrije Westen naar Oost-Berlijn, de toenmalige DDR, toen ze nog jong was. Het is ontzettend interessant te lezen hoe ze opgroeide met haar Westerse achtergrond in de gesloten DDR. Tussen de regels door kan je lezen hoe het was om onder het juk van de communisten te leven. Iedereen was bang verklikt te worden en men moest constant opletten voor de stasi. Haar vader was dominee, wat het er allemaal niet makkelijker op maakte voor de kleine Angela. Men had namelijk heel wat vooroordelen tegen het gezin van een dominee. Hoewel Merkel over het algemeen een uiterste strakke en zakelijke schrijfstijl aanhoudt in Vrijheid, komt in dit deel van het boek een licht rebelse Angela naar boven. Haar lef en hardheid uit haar jeugd zij herkenbaar voor haar latere carrière als bondskanselier.

Angela ging natuurkunde studeren en was de eerste jaren van haar carrière tewerkgesteld als wetenschappelijk onderzoeker. Pas na de val van de muur zette ze haar eerste stappen in de politiek. In 1991 werd ze onder bondskanselier Helmut Kohl Minister voor Vrouwen-en Jeugdzaken. Het was vaak frustrerend voor haar dat ze niet alles kon verwezenlijken wat ze wilde om de situatie van vrouwen in deze periode te verbeteren.

In 1994 was ze minister van Milieu, wat gezien haar achtergrond als natuurwetenschapper erg toepasselijk was. In deze periode kwam ze ook voor de eerste keer in aanraking met de internationale politiek tijdens de Conferentie voor klimaatverandering, waar zij de voorzitter was. In het boek beschrijft ze uitgebreid welke lessen ze heeft kunnen trekken uit deze ervaring, zo heeft ze geleerd hoe het is om te onderhandelen met verschillende landen die er elk toch wel een uiteenlopende mening op na hielden.

Het tweede deel van het boek gaat hoofdzakelijk over haar periode als bondskanselier. Hier omschrijft ze vaak gedetailleerd over binnenlandse coalities en haar interacties met enkele grote wereldleiders zoals onder andere Poetin. Maar ook enkele wereldcrisissen komen aan bod zoals terrorisme, de oorlog in Irak en Afghanistan, tot zelfs de pandemie.

Hoewel Vrijheid een gedetailleerd verslag is van wat Angela allemaal heeft kunnen verwezenlijken en gedaan heeft, is het nog steeds moeilijk de ‘echte’ Merkel te leren kennen. Angela heeft dit boek zeer zakelijk opgesteld en slechts een enkele keer geeft ze ook haar gevoelens en gedachtegang weer. Maar een geoefend lezer zal wel veel tussen de regels door kunnen lezen. Zo schrijft ze vol lof over haar rechterhand Beate Baumann en kan je de machteloosheid voelen als ze het heeft over haar periode als Minister van Vrouwenzaken.

Taalkundig heeft ze een zeer knap literair werk neergezet met Vrijheid, zo houdt ze rekening met enkele gevoelige taalkwesties, ze zal het bijvoorbeeld niet hebben over een fysicus maar fysica wanneer ze een vrouwelijke fysicus bedoeld. Ze hanteert gans het boek klare duidelijke taal, zodat iedereen die geïnteresseerd is het kan begrijpen. Ik herkende de ‘Duitse pünktlichkeit’ in haar stijl: zakelijk zonder veel eigen gevoelens.

Ik las ook de boeken van Madeleine Albright en zij kon door haar gevoel voor humor, zware thema’s luchtig laten lijken, en dit mis ik hier ergens toch wel. Maar ja, Angela is helemaal geen Madeleine! 4 sterren.