Het draait allemaal om perceptie

Het aquarel van Claire Witteveen op de cover van de debuutroman van Haro Kraak (1986) geeft mooi aan waar ‘Lekhoofd’ over gaat: een hoofd waarin tal van kleuren uitvloeien. En daar heeft Dat is Noah Kremer, het hoofdpersonage, mee te maken. Hij krijgt steeds meer in de gaten wat er met hem aan de hand is. Kleuren, geluiden, smaken, een onafgebroken stroom van impulsen vloeien bij hem in elkaar over. Dat levert hoogspanning in zijn hersenen op: het huis ruikt naar rookworst, de naam van Rein heeft de smaak en kleur van roerei, als hij sommen maakt geeft hij de cijfers een kleur, letters hebben kleuren. Toch zegt hij tegen zijn ouders niets, want hij is bang dat hij in een inrichting opgenomen zal worden. “Tot mijn twaalfde dacht ik dat iedereen was zoals ik.” In de eerste maanden van het voortgezet onderwijs wordt het anders als hij zegt dat de achternaam van zijn mentor naar potloodpunt smaakt. Hij wordt een buitenbeentje totdat hij Teun ontmoet. Diens vader is psychiater en Teun vindt die associaties van Noah interessant. Samen gaan ze op ‘wetenschappelijk’ onderzoek uit. Ze worden de ‘ontdekkingsreizigers van de zintuigen’ en komen er achter dat Noah aan synesthesie lijdt, een neurologische afwijking waarbij zintuigen in elkaar overlopen. “Ooit lekten in ieders brein de indrukken van het ene zintuig naar het andere, maar na verloop van tijd werden de gaten gedicht, de verbindingswegen afgesloten, de bruggen opgeblazen.”
Die zoektocht van Teun en Noah vormt wel het hoogtepunt van het boek. Hier vinden we de mooiste zinnen en prachtige beeldspraken: “Mijn hoofd was een wasmachine. De woorden tuimelden over elkaar heen, keer op keer. Ze draaiden rondjes in mijn kop totdat het licht werd en ze zuiver, leeg en uitgewrongen langs de trommel van mijn schedel gevouwen lagen.”
Het zou interessant geweest zijn om te volgen wat de synesthesie voor Noah betekent en hoe hij er verder mee geleefd zou hebben. Helaas wordt dat in het boek niet verder uitgewerkt. Je krijgt overigens wel een goed beeld van de gevoelens en gedachten van Noah, die zijn levensecht. De ruzie van de ouders en het effect op Noah en zijn zus Nina zijn invoelbaar beschreven. Noah is vooral een gewone jongen met een bijzondere aandoening.
Dan blijkt dat ‘zijn geest van teflon is. Niets blijft plakken.’ Hij begint oncontroleerbaar te bewegen en glijdt van zijn stoel af. Hij lijdt aan epilepsie. Als hij erachter komt dat het ‘beter is om te blowen dan medicijnen te slikken’ stopt hij met medicatie. Vanaf dit moment, ongeveer halverwege het boek, volgt ‘Lekhoofd’ de belevenissen van een opgroeiende puber: ruziënde ouders, een vreemdgaande vader en een kleptomane moeder, scheiding, blowen. Na een zware epileptische aanval komt Noah in het ziekenhuis terecht en vandaar in een inrichting. Hij krijgt weer contact met zijn ouders en verwijt hij hen te weinig aandacht aan hem te hebben gegeven en teveel gericht te zijn geweest op luxe, geld en comfort. Uiteindelijk lijkt hij zijn eigen vrijheid tegemoet te gaan.
Het boek leest als een trein en is overzichtelijk. Bovendien is het realistisch. Als je bijvoorbeeld de zoekmachine Altavista activeert en zoekt naar de aandoening waaraan hij leidt, klopt dat precies. Haro Kraak verweeft de dichter Hendrik Marsman in het verhaal (Henk Marsman heet de vader van Teun en er zijn overal in diens huis fragmenten van gedichten van Marsman te vinden). Uiteindelijk vindt Noah zijn ‘Paradise Regained’. Ook de teksten van Gorki, de popband, spelen een rol. Er valt veel te ontdekken in deze roman. Perceptie , de manier waarop je tegen de dingen aankijkt is een constante: bij de vader van Noah, zijn moeder, bij Teun en Noah zelf als ze op ‘ontdekkingsreis’ gaan, bij degenen die op een andere manier naar Noah kijken en hoe Noah van zijn vader tegen de scheiding aan moet kijken. “Alles is ons geheimpje, oké. Alles komt goed. Alles is perceptie, hè?” En zo is het maar net.