‘Schaduwreis’: de allereerste koepelroman

Koepelroman? Een nieuw fenomeen? ‘Schaduwreis’ is een roman geschreven door dertien gevestigde auteurs, die ieder één verhaal schreven dat overkoepeld wordt door een gezamenlijk thema: teleurstelling. Het bijzondere aan deze roman is dat ieder hoofdstuk, verhaal zo u wilt, zich in een ander land afspeelt. Iedere auteur neemt een land en dus een verhaal voor zijn/haar rekening. Zo’n boek maken is geen sinecure: het moet één verhaal zijn, de gegevens moeten overal kloppen, de stijl mag niet te veel uiteenlopen, steeds moet een puzzelstukje aangereikt worden dat leidt tot de ontknoping. En dat is gelukt, geen teleurstelling dus.

Rode draad vormt Nadine Berg, een 23-jarige vrouw die na de dood van haar moeder in een doos ansichtkaarten vindt die haar vader Chris Berg naar haar stuurde, maar die ze nooit gezien heeft. Haar moeder heeft ze voor haar verborgen weten te houden. Nadine heeft haar vader nooit gekend en wil hem leren kennen door de dertien landen/plekken van waaruit de kaarten gestuurd zijn te bezoeken. Ze wil dat zo goedkoop mogelijk doen, al couchsurfend (overnachten bij mensen thuis op de bank), maar vaak wordt het logeren in een Bed & Breakfast. Nadine is echter niet de hoofdpersoon. Dat zijn de mensen die ze ontmoet, personen die wellicht haar vader hebben gekend. Vanuit hun perspectief wordt hun verhaal verteld. Daarom is de uitwerking van haar personage ook summier. “Mijn doel is hem een beetje te leren kennen door hem achterna te reizen. Een meisje op drift, op zoek naar haar wortels en wellicht ook op zoek naar zichzelf.”

Op iedere plek waar ze komt is iets aan de hand met de uitbaters van het B&B. Haar komst als passante verandert iets aan hun leven. In het Nederlandse Ommen, het openingsverhaal van de bundel , wil Thom van de B&B af. Thom was een oud-klasgenoot van Chris Berg. “In de spiegel zag hij een man met waarschijnlijk meer leven achter dan voor zich.” Hij is niet gelukkig en het leven met zijn vrouw Annemarie wil hij eigenlijk wegdrukken . Hij bouwt in het geheim een relatie op met Nynke, die hij ontvangt als Annemarie weg is. Nadine verblijft in de B&B en als Annemarie terugkomt vraagt Nadine wie Nynke is. Thom kan zijn spullen pakken. Nadine trekt met haar rode rugzak verder. Ze komt terecht bij uitbaters die leugenachtig zijn, overspelig, die een affaire met haar willen. Zo is in Wittenberg kunstenaar Anton helemaal in de ban van haar en wil haar met goudverf insmeren. Een gevaarlijk hoedje, want je huid krijgt er geen zuurstof meer door. Nadine schrikt en vertrekt. De auteurs weten spanning die er in menselijke relaties is levensecht neer te zetten. Daardoor wordt de spanning in het boek mooi vastgehouden. Op reis met haar rode rugzakje bezoekt ze Schotland, Engeland, Ierland, Luxemburg, Frankrijk, Spanje, Italië, Duitsland, Denemarken, Zweden, Noorwegen en IJsland. Op iedere plek wordt een stukje van de puzzel van de levensgeschiedenis, het rondtrekken van haar vader ingevuld. Pas aan het eind van het boek op een verlaten plek op IJsland komt het ware verhaal van haar vader naar voren.

De auteurs hebben met ‘Schaduwreis’ ook veel aandacht voor de couleur locale, toeristische hotspots, eetgewoonten, de sfeer van het land, de wijze waarop men naar de Nederlander kijkt. Deze elementen komen regelmatig terug en zorgen zo voor eenheid in de roman. In Edinburgh ziet de oude May MacAllister dat de huizen in haar straat opgekocht zijn door rijke mensen en omgetoverd zijn in protserige appartementen. Maar ook het Engelse ontbijt “de spiegeleieren spatten de pan uit. De worstjes zijn al klaar”, de lamskoteletten gekocht bij Tesco en een Lady-Di-mok geven sfeer aan het verhaal. Ile de Noirmoutier in Frankrijk is beroemd om zijn befaamde Passage de Gois, de weg die het eiland met het vasteland verbindt en bij vloed onder water staat. De Tour de France passeerde er ooit. En wat de denken van de legende Loop Head in Ierland, waarbij een heks van een klif de zee in viel.

Nadine wordt wel een beetje als een cliché-figuur neergezet: blond en in staat iedere man het hoofd op hol te brengen. Er valt in ‘Schaduwreis’ ook van de nodige stijlbloempjes te genieten. “Hun liefde bleek sterker dan het breekijzer van kortzichtigheid” en “Als de liefdesdrank verdampt, blijven er gifstoffen in het bloed achter.”

Hoewel iedere schrijver (twaalf vrouwen en één man) een eigen stijl heeft is het boek coherent. Een ideaal vakantieboek dat extra bijzonder wordt als je in het land bent waar zich een hoofdstuk afspeelt. Een knappe prestatie van Iris Boter, Marjan Bouwers, Micha Meinderts, Ineke Kraijo, Marleen Schmitz, Jeanine Erades, Marjet Mak, Mieke van Wieringen, Cora de Vos, Bianca Nederlof, Svea Ersson, Helga van Kooten en Petra Kruijt