De Partizaan - In het spionnenspel telt elke zet

Dit is het ongelooflijke debuut van Patrick Worrall; het is een ingewikkelde en complexe historische spionageroman die zich voornamelijk richt op het gevaarlijke tijdperk van de Koude Oorlog in de jaren zestig, maar die heen en weer gaat in de tijd en een blik werpt op de toekomst in 2004 in Litouwen met de bejaarde 'Greta' die gebeurtenissen uit haar leven vertelde aan Indré Zukauskiné, een journaliste.

Greta, niet haar echte naam, evolueert naar een krachtige en meedogenloze verzetsstrijder in Litouwen tijdens WW2, verstopt in de bossen met 2 Joodse meisjes, Riva en Vita. Later spoort ze oude nazi's en Sovjets op en vermoordt ze hen tijdens de Koude Oorlog in de jaren zestig. In de bossen was zij degene van de drie meisjes die wisten hoe ze moesten scharrelen, jagen en doden - dieren voor voedsel, vijanden voor veiligheid. In het bijzonder jaagt ze op een invloedrijk maar ongrijpbaar Russisch doelwit dat ze tijdens de oorlog niet heeft gedood. Het verhaal speelt zich af op verschillende locaties in de tijd, waaronder Litouwen, Rusland, Duitsland, Engeland (Cambridge en Londen) en Spanje.

Ondertussen is er ook tederheid en jeugdige romantiek in de schaaksecties van het verhaal waarin de Engelse jongen Michael Fitzgerald het Russische meisje Joelia Sergejevna ontmoet tijdens een toernooi in Londen. Ze is de dochter van Sergei, een wetenschapper (van wie ze weet dat het een belangrijk iemand is, iets dat met militaire geheimen te maken heeft). Hij schrijft over schaken in de kranten. Schaken werd hun vaste waarde; een geheimtaal die vader en dochter door de jaren heen verbond en Anna en alle anderen buitensloot.

Haar moeder, Anna, was de eerste vrouw die lid werd van het Politburo, (het belangrijkste orgaan van de Communistische Partij van de Sovjet-Unie) dus Joelia wordt te allen tijde zorgvuldig bewaakt. Als ze het schaaktoernooi bijwoont, wordt ze constant begeleid door twee dreigende mannen, die samen met haar in haar suite in het hotel slapen om haar zo beter te kunnen bewaken.
Ook wordt ze bijgestaan door Vasili, de grootste spion van de Sovjet-Unie.

Michael is de zoon van de Britse vice-admiraal Sir Stephen Fitzgerald en is meteen verkocht als hij haar voor het eerst op het toernooi ziet. Ze worden vrienden en ontmoeten elkaar in het geheim, waar hij iets leert van haar achtergrond en haar ‘escorts’.

“Na een moment stak hij de straat over en dacht: vanmorgen was ik een schooljongen. Nu volg ik een groep Russische spionnen een hotel in. Als ik door deze deuren ga, zal niets ooit meer hetzelfde zijn.”

En hij had gelijk. Terwijl hun verhaal van het ene toernooi naar het andere gaat, staan ​​de activiteiten van hun ouders centraal in het thema. De politieke intriges bewegen zich door Europa en niemand is veilig voor de machtige figuren die de spionnen en moordenaars beheren.

“Zelfs een grootmeester kan maar zoveel zetten vooruit denken. Een machine doorziet alles tot het einde. Alle verschillende mogelijkheden.”

Als op een dag de vader van Joelia verdwijnt, wordt er aangenomen dat hij is overgelopen en dan zij en haar moeder hun levens niet zeker.

“Als Sergei iets groots had en het naar een van de kapitalistische landen heeft gebracht, hebben we een probleem. Alsof de machine ineens niet meer met schaakstukken speelt, maar met Duitsland en Polen. Alle bewegingen uitzoeken. Welke kans zouden onze seniele generaals daartegen hebben?”

Vasili Andrejevitsj komt uit Litouwen en heeft in de oorlog in Spanje gevochten en is een vijand geworden van de hoofdbestuurder, de betreurenswaardige Maksim Karpov.
Litouwen was onafhankelijk, werd overgenomen door de Sovjets en vervolgens door de nazi's. Toen de nazi's verzwakten, trokken de Sovjets weer naar binnen en behandelden het land als een nieuwe pion op hun schaakbord.

“Vasili Andrejevitsj? Toen ik je naam voor het eerst noemde, zei mijn moeder dat ze je niet kende. Maar ik heb het haar nog eens gevraagd toen ze dronken was en toen zei ze dat je haar leven had gered tijdens de Slag om Moskou. Hoe zit dat?”
“Daar kan ik helaas niets over zeggen”....

....”Er bestaat een riskante variatie waarbij je je koningin opoffert, maar wel na een paar zetten schaakmat hebt. Alleen een speler van wereldformaat ziet die aankomen.”

Ik vond dit een geweldig boek, maar de constante sprongen in de tijd kunnen lezers op de proef stellen tot het punt dat ze het verhaal opgeven. Dat is zo jammer, aangezien de tijdlijnen en de achtergrondverhalen en geschiedenis van de vele personages wat soepeler verteld had kunnen worden en wel echt bijdraagt aan het verhaal op zich.
Wat mij betreft zou ik het geweldig vinden wanneer dit boek verfilmd zou worden.