Een maf spokenverhaal

(Recensie van de Engelse versie, eerder geplaatst op Goodreads in Februari 2016)


Mijn zesde en voorlopig laatste Airaatje in korte tijd..... Ik werd deze keer iets minder meegesleept dan door eerdere Airaatjes, misschien omdat ik toch te veel Aira in te korte tijd heb gelezen. Maar hij was weer mooi, en eventuele nieuwe vertalingen van die man koop ik ongezien. Het verhaal is weer vreemd, en ook weer heel anders dan bij andere Airaatjes.

Het speelt zich deze keer af op de bovenste verdieping van een nog onafgemaakte flat van 7 verdiepingen, waar Chileense immigranten in Buenos Aires nieuwjaar gaan vieren. Dat leidt tot veel gekwebbel, gedrink, gemijmer over verleden en toekomst en jolijt. Een vrij normaal en soms zelfs banaal familietafereel eigenlijk, maar wel op een vreemde plaats: die bovenste verdieping is onaf, het plafond ontbreekt en sommige muren eveneens, dus boven het feest is de eindloze sterrennacht en rondom is een leegte. Bovendien zijn in het gebouw geesten: 'tussenwezens' en schaduwfiguren uit een andere realiteit, zwevend tussen ´zijn´ en ´niet-zijn´, die door de meeste feestvierders worden genegeerd maar die een grote aantrekkingskracht hebben op de vijftienjarige Patri. Want de wereld van de geesten is een schaduwwereld voorbij de grens van leven en dood, en als je hem betreedt keer je niet meer tot de alledaagse wereld terug, maar TOCH voelt Patri de sterke neiging die grens te overschrijden.....

Die fascinatie voor 'het andere' is mooi en suggestief opgeschreven. Ook neemt Aira weer alle tijd voor filosofische terzijdes vol verwondering. Bijvoorbeeld:'But there is always a difference between dreams and reality, which becomes clearer as the superficial contrast diminishes. The difference in this case was reflected in the architecture, which is, in itself, a reciprocal mirroring of what has already been built and what will be built eventually. The all-important bridge between the two reflections was provided by a third term: the unbuilt'. Van daaruit komt hij tot werkelijk prachtige - hoewel onnavolgbaar ingewikkelde - mijmeringen over architectuur van Pygmeeen en Aboriginals, over hoe hun mythen in feite de hele aarde in een droomlandschap veranderen waarin alles een poort kan zijn naar gene zijde, over de wijze waarop literatuur een nieuwe realiteit schept die fichtief is maar TOCH een soort van ongrijpbaar 'bestaan' heeft, over gedachten en dromen die ons zomaar tot nieuw inzicht brengen zonder dat we de grond van die gedachten kunnen grijpen, enzovoort. Ghosts is werkelijk doordrenkt van filosofische verwondering. De 'geesten' zijn overduidelijk tussenwezens zonder vaste grenzen, het gebouw waarin feest wordt gevierd is onaf en heeft dus evenmin vaste grenzen, en ook ogenschijnlijk 'normale' objecten of personen worden in deze context ongewoon, vloeiend en vreemd. Aira is vaak nogal uitbundig, maar in dit boekje vrij sereen: daardoor krijgt Ghosts een beschouwelijke, mijmerende toon. Die toon en die consequent opgeroepen schaduwwereld bevielen mij bijzonder.

Tja, en nu heb ik dus alle zes Airaatjes uit: de man heeft nog tientallen andere boekjes geschreven, maar ik lees geen Spaans. Jammer is dat. Maar mogelijk dat New Directions Publishers nog meer van die man gaat vertalen: ik hou het in de gaten