Een novelle over het onzegbare

Aarde en as laat zien wat de kracht van literatuur is.

Aarde en as is de vertaling van een novelle in het Dari – het Perzisch dat in Afghanistan wordt gesproken – van de Afghaans-Franse schrijver Atiq Rahimi, die in 2000 werd gepubliceerd. De novelle is in 28 talen vertaald.

Rahimi heeft het geweld ten tijde van de Russische invasie in Afghanistan tot een opa met zijn kleinzoon gereduceerd. Het draait om het innerlijke conflict hoe opa het onzegbare kan zeggen. Het is een verhaal over hoe verdriet zijn uitweg vindt. In de vorm van tranen. In de vorm van een tong zo scherp als een zwaard. In de vorm van een explosie die alles vernietigt.

Het is ongelooflijk hoe Rahimi met een minimum aan middelen een maximum aan effect weet te bereiken. Het verhaal grijpt je bij de strot en laat je niet meer los. De spanning wordt volmaakt opgebouwd. Bijzonder is het jij-perspectief. Wie spreekt er tegen de oude man? Is het de oude man die tegen zichzelf spreekt? Is het zijn geweten? Is het zijn ziel? Is het de Almachtige? Of is het de duivel?