Ik ben er niet

Spit, Lize
Ik ben er niet/ Lize Spit.- Eerste druk, Amsterdam: Das Mag, december 2020.- 570 pagina's; 20 cm.

ISBN 978 94 93168 71 8

Lize Spit heeft met deze roman weer een sterk staaltje vertelkunst verricht. Ze beschrijft hier, eigenlijk net zo meeslepend als in Het smelt, een geleidelijk proces. In dit geval een proces van psychisch ontregeld raken van een partner. Die ontregeling gebeurt plotseling. Het geleidelijke ligt erin dat de ik het eerst nauwelijks kan geloven en als ze dan tot het inzicht komt dat er werkelijk iets aan de hand is, probeert ze koste wat kost te vermijden dat de buitenwereld er lucht van krijgt. En, die buitenwereld is al niet erg groot. En, net toen er een beetje stabiliteit was gekomen in de levens van het stel, dat geborgenheid bij elkaar gevonden had, na een onveilige jeugd van beiden, gebeurt er zoiets.
In de optiek van degene, de vrouw die haar vriend ziet veranderen, zij die een intelligente en secure opmerkingsgave bezit, zijn de uitingen van ongebreidelde werklust en energie die zij waarneemt bij haar partner, omkeerbaar. Ze wacht in eertse instantie tot het zal overgaan. Tot haar geliefde weer gewoon zichzelf wordt. Maar dat gebeurt dus niet. Ondanks dat het proces van verwijdering en vreemdheid doorgaat, ziet zij toch ook kans om te blijven functioneren in haar werk en in de contacten met haar vriendin en collega. Degene die het ontregelingsproces observerend meemaakt, moet ook zorgen dat zijzelf op poten blijft om te kunnen zorgen. Dat is volgens mij de quintessens van de roman. De wissel die de ontregeling trekt op de naaste van de psychisch ontregelde.
In de roman gaat het om een manische periode, aangezwengeld door paranoïde wanen. Denk je, als lezer en ervaringsdeskundige. Denk je, wanneer er een opname volgt met maandenlange sedatie. Spit beschrijft ook de ellende van het volslagen verdoofd zijn van de patiënt. Het langzame herstellen tot de volgende crisis zich aandient.
Lize Spit heeft er slag van om het proces stap voor stap te beschrijven, met crises en al, zodat deze lijvige roman heel spannend is, een pageturner tot op het laatst. En ja, op't laatst is er nog een verrassing, iets totaal onverwachts...