Historische fantasie

In zijn nieuwste boek neemt Rob van der Linden je mee naar De Heuvel, een heel bijzondere plek in Israël. In een historische vertelling met hier en daar wat fantasie, brengt Van der Linden boeiende personages samen. Van de middeleeuwse Friese monnik Liudger die de blinde zanger Bernlef genas, Haroen ar-Rashid, een kalief uit de vroege middeleeuwen, de Nederlandse theoloog en staatsman Abraham Kuyper tot de journalist-schrijver en later voorvechter van een gemeenschappelijk Joods/Arabische staat Jacob Israël de Haan. De Heuvel blijkt een gemeenschappelijke deler in de levens van deze personages.

Auteur Rob van der Linden (1957) heeft meerdere boeken geschreven. Voor zijn debuut De hand, de kaars & de mol ontving hij de Lucy B. & C.W. de Hoogtprijs. Daarnaast werd van der Linden tot tweemaal toe genomineerd voor de Libris Literatuurprijs. Van der Linden heeft een aantal jaar in Israël op een heuvel gewoond. In de tijd dat hij daar woonde werd er een archeologische vondst gedaan die zijn fantasie bleef prikkelen en hem inspireerde om De Heuvel te schrijven.

Het verhaal begint chronologisch in het jaar 572 bij het overlijden van Procopius van Caesarea, een prominent Byzantijns geschiedkundige, wetenschapper, juridisch adviseur en letterkundige, die leefde onder de regering van keizer Justinianus I. Bij het overlijden laat Procopius een eigendomsakte van De Heuvel achter aan zijn zoon en een rol perkament met daarop allerlei verslagen van de oorlogen van keizer Justinianus. Belastende informatie dat het Byzantijnse rijk om zou laten vallen.

De zoon van Procopius besluit af te reizen naar De Heuvel en is van plan om er een grote toren te bouwen. Hij en zijn manschappen beginnen met het fundament: de mozaïek. Op De Heuvel blijkt een bijzondere vloek te hangen.

‘Die plek is vervloekt. Je valt er meteen in slaap en wordt met andere gedachten wakker. Of met helemaal geen gedachten. Ik heb gepoogd mijn mannen in tweetallen te laten werken zodat de een de ander wakker kon houden. Dat liep uit op ruzies en vechtpartijen. Er valt hier niet te werken, laat staan te leven.’

De zoon van Procopius vertrekt en laat de eigendomsakte van De Heuvel na aan zijn nazaten. Het is hierna ruim 200 jaar lang stil rondom De Heuvel. Dat verandert wanneer de middeleeuwse Friese monnik Liudger, die een logboek heeft nagelaten, zijn intrede doet in het verhaal. Het is een van de twee logboeken waaraan Van der Linden het verhaal ophangt. Liudger komt bij de paus in het Vaticaan terecht na omzwervingen in Engeland. In de grote heilige bibliotheek stuit hij op de verslagen van Procopius en daarmee ook De Heuvel.

Liudger komt terecht bij Karel de Grote, die onder de indruk is van zijn verhalen en bekeringen in Friesland. Precies op dat moment komt er een bode aan van een andere machtige heerser uit die tijd, Haroen ar-Rashid. De laatsgenoemde kan moeilijk slaap vatten en de oplossing daarvoor zijn unieke vertellingen voor het slapen gaan. Laat dat nou net de kwaliteit zijn van Liudger en zijn reisgenoot Bernlef. Zo reist Liudger op een spectaculaire tocht naar het Midden-Oosten, en komt ook Haroen ar-Rashid in aanraking met De Heuvel.

Het tweede logboek dat Van der Linden voor zijn verhaal gebruikt, is dat van Matthias Bredius. Hier wordt de periode 1896-1963 beschreven. Matthias mocht het geheime logboek van Liudger inzien en kopiëren en raakt betoverd door de verhalen en door de magische heuvel die omschreven staat. Matthias ontwikkelt een vriendschap met zijn hoogleraar en politicus Abraham Kuyper. Het grootste gedeelte van dit verhaal gaat over de reis die Abraham, na zijn premierschap, en Matthias ondernamen naar het Midden-Oosten. Ze bezoeken onder andere Boedapest, Boekarest, Odessa, Constantinopel, Damascus, Haifa, Jeruzalem en Tunis. Ook Matthias eindigt op De Heuvel. In het laatste gedeelte van het boek besteedt Van der Linden aandacht aan het ontstaan van Israël en somt hij alle geopolitieke ontwikkelingen die zich rondom De Heuvel afspelen op. Uitvoerig bespreekt Van der Linden het verhaal van Johannes van Loon, een vrouwenarts die van Nederland naar Israël gaat en terechtkomt bij De Heuvel. Dit laatste deel voelt, in tegenstelling tot de andere delen, net wat slordig. Het gaat snel door een ongelooflijke hoeveelheid informatie heen, alsof Van der Linden snel een einde aan het verhaal moest breien.

Dat neemt niet weg dat De Heuvel een omvangrijke en bijzondere historische roman is. Het is een fantasievolle vertelling van een buitengewoon interessante geschiedenis. Het is heel divers: niet alleen worden de personages uitgebreid geïntroduceerd, ook komen er bijzondere dieren voor in het verhaal. En natuurlijk alle plekken waarlangs de personages door de geschiedenis heen reizen. De schrijfstijl van Van der Linden transformeert ook in het verhaal. In het eerste deel is het verhaal luchtig, ook door de vele anekdotes. Later, tijdens de reis van Matthias en Abraham, is het verhaal een stuk zakelijker. Dat past ook bij de tijdgeest en de persoon Abraham Kuyper. Van der Linden bespreekt in dat deel veel meer de politieke geschiedenis die dicht bij de onze staat. Al met al is het bijzonder knap hoe Van der Linden de geschiedenis vervormt en alle bijzondere verhalen aan elkaar verbindt door een mythische heuvel in Israël. De Heuvel krijgt van mij 4 van de 5 sterren.

Met dank aan Uitgeverij Magonia voor dit recensie-exemplaar in ruil voor een eerlijke recensie.