Verhaal zonder einde

Aan de Maas, vlak bij de Nederlandse grens, ligt De Damiaanhoeve: een imposante boerderij met een bewogen geschiedenis. In 2021 dreigde een ‘waterbom’ het huis weg te spoelen, het heeft in brand gestaan, en de vrouw van bewoner Bert werd
vermoord. En al meer dan dertig jaar wordt het ook bedreigd door grindwinning: baggeraars kopen de grond op om het landschap af te graven voor betonproductie. Chris de Stoop tekent in zijn nieuwste boek het verhaal op van Bert en van de Damiaanhoeve. Een verhaal zonder einde.

Chris De Stoop (1958) is auteur en journalist bij het weekblad Knack. Hij is bekend van zijn non-fictieboeken. In zijn debuut Ze zijn zo lief, meneer (1992) beschreef hij als eerste de internationale vrouwenhandel van binnenuit, wat grote beroering veroorzaakte in binnen- en buitenland. In 2004 ontving De Stoop voor het vervolg Zij kwamen uit het Oosten de Gouden Uil Publieksprijs. In 2010 schreef hij Vrede zij
met u, zuster over de eerste jihadisten die naar Syrië en Irak reisden en in 2015 verscheen Dit is mijn hof dat boek van de maand werd bij De Wereld Draait Door.

Dat De Stoop journalist is, wordt direct duidelijk bij het openslaan van het boek. Het verhaal begint met een reflectie van De Stoop op zijn gesprekken met Bert Bohnen, de bewoner van De Damiaan. Het is wat De Stoop betreft het meest frustrerende verhaal waar hij ooit aan is begonnen. Hij begint het verhaal met een gebeurtenis die iedereen zich nog kan herinneren: de overstromingen in 2021. Hij schetst een beeld van Bert, die samen met zijn zoon Daan, met elektrische pompjes het water zo goed- en kwaadschiks probeert weg te pompen tot buiten de dijk. Buiten die dijk is het een en al water. Het is beeldend, en zit nog vers in het geheugen. De omslag, waar de Damiaan omringd door water enigszins droog staat, illustreert het begin van het verhaal uitstekend.

En dat illustreert niet alleen het begin van het verhaal. Het verhaal gaat over De Damiaanhoeve die op allerlei manieren wordt bedreigd, en niet alleen door water. Er zijn baggeraars die het land willen opkopen en druk uitoefenen op Bert. Maar het verhaal gaat ook over het landschap en het verdwijnen van de dorpen. Toch is het belangrijkste onderdeel van het verhaal de Hoevemoord, zoals het lokaal wordt genoemd. Bert vindt zijn vrouw Gertsy in 2018 in een brandend huis onder het bloed. Hij brengt haar buiten en koelt haar met water, maar het mag niet baten. Ze schijnt al voordat de brand uitbrak gruwelijk te zijn vermoord.

Bert benadert De Stoop omdat hij zijn verhaal wil vertellen. Niet om de dader te vinden, maar om alles op papier te krijgen en vast te leggen, en misschien ook wel om zijn onschuld aan te tonen.

Bert wordt namelijk twee jaar na de moord opgepakt. De politie zit in een tunnelvisie, zoals Bert dat omschrijft. De verklaring van Bert is niet altijd even precies, de dingen die gebeurden op de dag van het overlijden van zijn vrouw zijn chaotisch en lastig. De politie vindt geen andere dader, en begint steeds meer te geloven in de schuld van Bert. Het past in het narratief van femicide, dat steeds vaker plaatsvindt. Bert, omschreven als een ‘keikop’, houdt koppig stand. Dat is kenmerkend voor zijn leven. Eerst in de varkenslobby, en later tegenover de baggeraars. Bert werkt mee aan het onderzoek om, net als de politie, erachter te komen wie de dader is. Tot hij zelf ineens verdachte is en opgepakt wordt.

De impact op Bert en zijn boerderij is groot, en dat merk je in alles. De Stoop schrijft op een manier die dichtbij komt: hij observeert, stelt vragen, twijfelt soms ook zelf. Hij springt heen en weer in de tijd en brengt daarbij niet alleen het verhaal van Bert, maar ook zijn eigen zoektocht in beeld. Dat maakt het boek soms wat rommelig, maar juist daardoor voelt het echt. Je blijft benieuwd hoe het zit, wat er is gebeurd, en waar het naartoe gaat. Zelfs als je al iets van de zaak weet. De Damiaanhoeve is een boek dat je bijblijft, over schuld en onschuld. Het boek krijgt vier van de vijf sterren.

Met dank aan De Bezige Bij voor dit recensie-exemplaar in ruil voor een eerlijke recensie.