Lezersrecensie
Innerlijke, onstuitbare bron van vertelkunst.
De roman begint met een introductie door de zogenaamde tekstbezorger. Deze vertelt daarin over zijn ontmoeting met Harry Haller - de Steppewolf - en over de nagelaten aantekeningen van de Steppewolf, die de kern van dit boek zijn.
In schitterend meanderende zinnen vertelt de Steppewolf over zijn leven, waarin we een getormenteerd persoon zien, een erudiete cultuurliefhebber, die totaal geen aansluiting meer voelt bij de wereld om hem heen ( tussen de twee wereldoorlogen ) en daar ook heel kritisch op is en - sterker nog - deze verafschuwt, maar tegelijk nog gehecht is aan de burgerlijke moraal. Hij ervaart een diepe eenzaamheid en ziet al zwervend door de stad geen andere uitweg dan zelfmoord, maar durft dat niet en tijdens die zwerftocht ontmoet hij Hermine en door haar komt hij met beide benen in het NU terecht en hervindt hij zijn zin in het leven. Een dansfeest ontaardt in een hallucinerende reis door een soort van spiegelpaleis, waarin de Steppewolf met verschillende stukjes van zijn persoonlijkheid ervaringen op kan doen. Al gauw weten we niet meer wat waan en werkelijkheid is en hoever we al zijn afgedaald in de gestoorde geest van de Steppewolf.
De stijl van Herman Hesse is voor mij opzienbarend. Hij schrijft in schitterend meanderende zinnen, waarin hij op allerlei verschillende manieren een gedachte verkent en daarbij de ene prachtige volzin op de andere stapelt, maar er is geen zin teveel! Elke zin is trefzeker en lijkt voortgekomen uit een innerlijke, onstuitbare bron van vertelkunst, waarbij hij blijk geeft van een immens begrip van de materie waarover hij schrijft; de zieleroerselen van een cultureel begaafde man die tussen twee tijden valt, geen contact meer krijgt met de gewone wereld om hem heen en alleen maar vastdraait in zijn eigen hoofd.
Ik moest ook aan zijn tijdgenoot Stefan Zweig denken, die begaafde, fijnbesnaarde humanist, die geen enkel verweer had tegen de modderige laarzen van de fascistische mens en uiteindelijk zelfmoord pleegde. En ook deed zijn stijl me denken aan Hamsun ( Honger), die zichzelf al zwervend door de stad ook zo kon vastdraaien in zichzelf beschadigende gedachtenspinsels.
Wat me zeker bijblijft is de alles doordrenkende zwaarmoedige eenzaamheid en zwarte ellende, die zomaar kan omklappen naar lichtheid en sociaal gemak. Dat overkomt de Steppewolf als hij door de stad zwerft en niet naar huis durft, omdat hij het voornemen heeft om zich daar met een scheermes van het leven te beroven en dan in de kroeg Hermine tegenkomt die naar hem lacht en tegen hem zegt dat hij heel veel weet over Goethe en Mozart, maar dat het toch wel jammer is dat hij nooit gewoon heeft leren dansen…. En dat kleine zetje van een empathische vrouw is voldoende voor de Steppewolf om weer zin te krijgen in het leven, er weer bij te horen, voor een tijdje ….
In schitterend meanderende zinnen vertelt de Steppewolf over zijn leven, waarin we een getormenteerd persoon zien, een erudiete cultuurliefhebber, die totaal geen aansluiting meer voelt bij de wereld om hem heen ( tussen de twee wereldoorlogen ) en daar ook heel kritisch op is en - sterker nog - deze verafschuwt, maar tegelijk nog gehecht is aan de burgerlijke moraal. Hij ervaart een diepe eenzaamheid en ziet al zwervend door de stad geen andere uitweg dan zelfmoord, maar durft dat niet en tijdens die zwerftocht ontmoet hij Hermine en door haar komt hij met beide benen in het NU terecht en hervindt hij zijn zin in het leven. Een dansfeest ontaardt in een hallucinerende reis door een soort van spiegelpaleis, waarin de Steppewolf met verschillende stukjes van zijn persoonlijkheid ervaringen op kan doen. Al gauw weten we niet meer wat waan en werkelijkheid is en hoever we al zijn afgedaald in de gestoorde geest van de Steppewolf.
De stijl van Herman Hesse is voor mij opzienbarend. Hij schrijft in schitterend meanderende zinnen, waarin hij op allerlei verschillende manieren een gedachte verkent en daarbij de ene prachtige volzin op de andere stapelt, maar er is geen zin teveel! Elke zin is trefzeker en lijkt voortgekomen uit een innerlijke, onstuitbare bron van vertelkunst, waarbij hij blijk geeft van een immens begrip van de materie waarover hij schrijft; de zieleroerselen van een cultureel begaafde man die tussen twee tijden valt, geen contact meer krijgt met de gewone wereld om hem heen en alleen maar vastdraait in zijn eigen hoofd.
Ik moest ook aan zijn tijdgenoot Stefan Zweig denken, die begaafde, fijnbesnaarde humanist, die geen enkel verweer had tegen de modderige laarzen van de fascistische mens en uiteindelijk zelfmoord pleegde. En ook deed zijn stijl me denken aan Hamsun ( Honger), die zichzelf al zwervend door de stad ook zo kon vastdraaien in zichzelf beschadigende gedachtenspinsels.
Wat me zeker bijblijft is de alles doordrenkende zwaarmoedige eenzaamheid en zwarte ellende, die zomaar kan omklappen naar lichtheid en sociaal gemak. Dat overkomt de Steppewolf als hij door de stad zwerft en niet naar huis durft, omdat hij het voornemen heeft om zich daar met een scheermes van het leven te beroven en dan in de kroeg Hermine tegenkomt die naar hem lacht en tegen hem zegt dat hij heel veel weet over Goethe en Mozart, maar dat het toch wel jammer is dat hij nooit gewoon heeft leren dansen…. En dat kleine zetje van een empathische vrouw is voldoende voor de Steppewolf om weer zin te krijgen in het leven, er weer bij te horen, voor een tijdje ….
1
Reageer op deze recensie
