Alles is ongemak.

Dit boek is het eerste deel van de zevendelige cyclus het Bureau.
Meneer Beerta is directeur van een wetenschappelijk instituut dat kaarten maakt en publicaties verzorgt over de verspreiding van bepaalde cultuuruitingen over het land. Met behulp van vragenlijsten onderzoekt men welke betekenis mensen uit verschillende streken toekennen aan bijvoorbeeld kabouters, het dwaallicht of de nageboorte van een paard.
Eindeloos worden er vragenlijsten gemaakt en opgestuurd en verwerkt in fiches en kaarten, waarbij er maar zelden echt patronen zijn te ontdekken in de data.
Totaal zinloze arbeid volgens de hoofdpersoon van dit boek Maarten Koning, die een kamer deelt met meneer Beerta.
Het boek begint bij de aanstelling van Maarten Koning bij het Bureau en eindigt bij het pensioen van meneer Beerta. 
In korte losstaande episodes, flarden in het tijdsverloop - volgen we het reilen en zeilen van dit bureau en hoe het zich uitbreidt in de loop van de tijd. Voskuil beschrijft daarin op een eenvoudige, observerende manier waar de collega’s mee bezig zijn en hoe ze zich daarbij gedragen, de onderlinge ontmoetingen die ze hebben - ook privé -, de gesprekken die ze voeren, en hoe de omgeving eruit ziet waarin dit alles plaatsvindt.

Maarten de Koning is de hoofdpersoon in het boek, hij is in elke scene aanwezig en alleen van hem kennen we gedachten en gevoelens bij wat er gebeurt. Deze binnenwereld is overigens beperkt tot enkelvoudige constateringen als: hij voelde woede in zich opkomen, het irriteerde hem, het ontroerde hem, hij voelt zich bedreigd of onvoldaan.

De relatie tussen Beerta en Maarten is weergaloos boeiend.
Meneer Beerta is een prachtige, gecompliceerde figuur. Een ouderwetse directeur die bepaalt wat er moet gebeuren en politiek opereert maar tegelijk de neiging heeft om verantwoordelijkheden door te schuiven en zich zeer vrij laat toespreken en bekritiseren door Maarten. Dan is hij gekwetst, maar hij doet er dan vaak wel wat mee.
Maarten voelt zich snel bedreigd en uit het veld geslagen en weet zich vaak geen houding te geven tegenover collega’s en voelt zich onzeker en niet op zijn plaats bij de wetenschappelijke bijeenkomsten waarbij samen met Beerta naartoe gaat. Alles is ongemak…Tegelijk zit hij vol irritaties en voelt zich snel boos worden en is ad rem en ook zeer frank en vrij in zijn uitlatingen naar Beerta.
Ook de relatie tussen Maarten en zijn vrouw Nicolien is spetterend spannend. Zij vindt het maar niks dat Maarten dit zinloze werk doet - dat vindt Maarten ook, maar er moet toch brood op de plank - en wil eigenlijk liefst dat hij helemaal niet werkt en zeker niet dat hij directeur gaat worden of zich druk maakt op zijn werk of meer geld wil verdienen of op reis gaat met zijn collega’s. Dit leidt tot heerlijk knetterende ruzies!

Ik vind dit dus echt een formidabel boek.
Ik vond het opzienbarend om mee te maken hoe je langzaam gevangen wordt in een web van bedrieglijk eenvoudige taal, waardoor niets anders kunt dan je verbonden voelen bij deze ongemakkelijke wereld van het Bureau.
En inderdaad: het zijn eenvoudige zinnen met observaties van gedragingen, gesprekken en omgevingen, ook in zich vaak herhalende patronen - waar ik overigens zeer gehecht aan raakte - en inderdaad de gevoelens van Maarten hebben de diepgang van een waterplas en inderdaad wordt er niets verklaard of psychologisch uitgediept en toch toch voelde ik een enorme verbondenheid met de mensen die het boek bevolken met al hun eigenaardigheden en had ik het gevoel dat het me een dieper inzicht gaf in het menselijk bestaan dan menig ander boek dat zich verdiept in de psyche van de mens.