Bord voor de kop van de zakenman

Deze beroemde roman ( alleen het eerste deel) uit begin 19 eeuw vertelt het verhaal van de zwendelaar Tsjitsjikov die de namen van dode lijfeigenen - die nog niet als overleden zijn geadministreerd door de overheid - opkoopt bij landeigenaren om met dat schijnbezit te kunnen zwendelen.
Tsjitsjikov is een sluwe man, die mensen weet te paaien en te manipuleren en zich geliefd weet te maken bij de burgerij, maar als zijn zaakjes worden doorzien, valt hij net zo hard weer door de mand. Dat is hem ook al eerder in zijn leven overkomen. Hij opereert eigenlijk als een zakenman die de randjes opzoekt en heeft echt het spreekwoordelijke bord voor zijn kop.
Het verloop van de zwendelpraktijken geeft Gogol de gelegenheid om ons kennis te laten maken met de corrupte en bekrompen burgerij en met de lelijke, vervallen kant van de Russische samenleving. Want daar is het hem eigenlijk om te doen.

Het boek is een genot om te lezen; het is briljant en met veel vaart geschreven, vol amusante situaties en kleurrijke personages en de schrijver schuwt de overdrijving niet bijvoorbeeld door zijn gebruik van lange homerische vergelijkingen. Ook houd ik van die klassieke stijl, waarin de schrijver ook zeer aanwezig is in het boek en zich ook rechtstreeks tot de lezer richt.
Dit briljante boek heeft voor mij slechts een groot nadeel, namelijk dat het boek een soort exotisch fenomeen blijft, dat ik met veel plezier heb gelezen, maar weer kon wegleggen zonder dat het me wezenlijk heeft geraakt.