Voor liefhebbers van een virtuoos taalspel

Deze roman heeft de vorm van een geschreven herinnering, een boetedoening, die door Humbert Humbert in de gevangenis is geschreven. In het voorwoord legt Dr. John Ray uit, dat hij dit manuscript heeft geredigeerd t.b.v. publicatie, omdat Humbert Humbert overleed vlak voordat zijn proces begon.
Zo plaatst Nabokov al de eerste vervormende spiegels tussen zichzelf als schrijver en het verhaal over Lolita.

De roman wordt geheel verteld vanuit het perspectief van Humbert - een erudiete Europeaan die zich in Amerika heeft gevestigd - die een maniak is, die geheel geobsedeerd wordt door “ nimphijnen” en meer in het bijzonder door de piepjonge Lolita met wier moeder hij trouwt. Deze Charlotte komt (on)gelukkig om het leven en hij neemt Lolita mee op een kriskras reis door Amerika in de hoedanigheid van vader en dochter. Alles moet wijken voor zijn obsessie voor Lolita en waar die verhouding in het begin nog enigszins een romantische toon heeft, verandert dit langzamerhand in een duistere, macabere en zieke relatie; hij geeft haar slaapmiddelen om haar stiekem te kunnen overweldigen, ze blijkt al ervaring te hebben en voldoet als een hoer aan zijn wensen en krijgt daar geld en kadootjes voor; hij is jaloers en bang en houdt alles tegen wat haar in contact kan brengen met anderen, omdat hij bang is om haar te verliezen of dat ze doorslaat en vertelt hoe hun relatie werkelijk is. Uiteindelijk gaat ze er vandoor met een ander en begint hij aan een lange zoektocht weer kriskras door Amerika om haar te vinden en om haar “ontvoerder” te vermoorden.

Het is een roman met een opmerkelijk en gewaagd thema, maar wordt vooral bijzonder door de stijl van de schrijver. 
Het is duidelijk dat Nabokov bulkt van de creativiteit en op een originele manier de dingen waarneemt en overdenkt en dat in briljante en bizarre beelden weet te verwoorden, waarbij hij ook vele Franse uitroepen en verwijzingen naar beroemde kunstenaars en schrijvers niet schuwt.

Doordat we alles vanuit het perspectief zien van Humbert, van een geobsedeerde maniak, blijft Lolita feitelijk ook niet meer dan een object. We weten ook niet wat er in haar omgaat en wat ze voelt en sterker nog; we weten ook niet wat werkelijk is en wat vervormd door de krankzinnigheid en wellicht oneerlijkheid van de verteller of door de spiegels die de schrijver neerzet.
Zo raken we aan het eind van het boek verzeild in een gevecht tussen Humbert en de “ ontvoerder” van Lolita, die net zo gevat en briljant praat als Humbert en dan krijg je toch echt de indruk dat hij met zichzelf aan het knokken is.

Al met al moet dit boek het naar mijn idee vooral van de vorm hebben; het is een groot briljant spel met taal dat waarschijnlijk vooral door literaire insiders in al zijn nuances gesmaakt zal worden, maar daardoor eenvoudige lezers, zoals ik ben, gedeeltelijk buitensluit.
Eigenlijk werd ik pas echt geraakt door het boek als de emoties tussen de taalspelletjes door sijpelen. Bijvoorbeeld als hij op zijn zoektocht eindelijk Lolita weer vindt; ze is zwanger en voor haar jonge leeftijd verlept en vermoeid en dan merkt hij dat hij van heel haar persoon houdt en altijd bij haar zou willen zijn....