Lezersrecensie
Zoeken naar oude samenlevingsvormen
Graeber, David
Het begin van alles: een nieuwe geschiedenis van de mensheid/ Davis Graeber en David Wencrow; uir het Engels vertaald door Rogier van Kappel en Bart Gravendaal.- Amsterdam: Maven Publishing, 2022.- 655 pagina's: illustraties; 23 cm/Vertaling van: The dawn of everything: a new history of humanity.- cop. 2022.- Met literatuuropgave, register.
ISBN078 94 93213 26 5
Graeber, antropoloog (1956-200) en Wencrow (archeoloog)deden bij elkaar tien jaar over dit boek, dat met vele voorbeelden uit hun respectieve vakgebieden aantoont dat de samenlevingen vanaf 30.000 bC wereldwijd niet zo veranderd zijn als meestal wordt aangenomen. Namelijk, dat de ongelijkheid pas is ontstaan met de introductie van de landbouw op één plek, waardoor voorraden konden worden opgeslagen en verhandeld. Daarmee werd de grondslag gelegd voor het kapitalisme.
De auteurs zien, vooral in het Midden-Oosten , maar ook in Oost-Azië, Egypte, Zuid-, en Midden-Amerika dat er tienduizenden jaren voor de jaartelling al samenlevingen waren met een machthebber die bijna onbeperkte macht had. De verdeling van het voedsel was hierbij leidend, maar ook de voorouderverering, vooral de dode heersers en diens familie, die van eten moesten worden voorzien. De steden, bvb Gobleki Teke, een op mammoettanden gefundeerde stad van vele hectaren groot, onderbouwen het tegendeel. De intensieve landbouw en daarmee de concentraties van mensen op een plek, is niet in een klap ontstaan, na de jagers-verzamelaars en de opkomst van de steden. Zij wijzen Rousseau aan als degene die de egalitaire samenlevingsvorm als de natuurlijke staat van menszijn aanwees en Hobbes als degene die een sterke staat voorstond om het samenleven te stroomlijnen en de natuurlijke aard van de mens in te dammen door wetgeving. De meeste antropologen en geschiedschrijvers lopen mee in dit spoor. Wencrow en Graeber laten zien dat er altijd samenlevingen waren, op Bandbasis of stamverband, de chiefdoms of latere Mexicaanse samenlevingen waarin de leden grote vrijheid genoten, dan wel de orders van de soeverein/alleenheerser naast zich neer konden leggen als ze ver genoeg van het paleis weg woonden. Dat de voedselvoorziening leidend was kan natuurlijk niet worden betwist, maar, de auteurs wijzen ook op mythes, religieuze opvattingen en rituelen om samenleven te stroomlijnen. Landbouw werd al vroeg bedreven, maar dan meer op seizoensgebonden basis. Er was altijd al een soort huiselijke tuinbouw en wanneer de Nijl overstroomde, dan kon je er geen graan op verbouwen.
Noord-Amerika dat lange tijd was afgesloten van het Euraziatische en Afrikaanse gebied, blijkt, in het Missisippie gebied stedelijke samenlevingen te hebben gehad met complexe organisatiestructuren.
Heel rijk boek, dat eigenlijk meer studie vereist dan ik tot nu toe deed.
Het begin van alles: een nieuwe geschiedenis van de mensheid/ Davis Graeber en David Wencrow; uir het Engels vertaald door Rogier van Kappel en Bart Gravendaal.- Amsterdam: Maven Publishing, 2022.- 655 pagina's: illustraties; 23 cm/Vertaling van: The dawn of everything: a new history of humanity.- cop. 2022.- Met literatuuropgave, register.
ISBN078 94 93213 26 5
Graeber, antropoloog (1956-200) en Wencrow (archeoloog)deden bij elkaar tien jaar over dit boek, dat met vele voorbeelden uit hun respectieve vakgebieden aantoont dat de samenlevingen vanaf 30.000 bC wereldwijd niet zo veranderd zijn als meestal wordt aangenomen. Namelijk, dat de ongelijkheid pas is ontstaan met de introductie van de landbouw op één plek, waardoor voorraden konden worden opgeslagen en verhandeld. Daarmee werd de grondslag gelegd voor het kapitalisme.
De auteurs zien, vooral in het Midden-Oosten , maar ook in Oost-Azië, Egypte, Zuid-, en Midden-Amerika dat er tienduizenden jaren voor de jaartelling al samenlevingen waren met een machthebber die bijna onbeperkte macht had. De verdeling van het voedsel was hierbij leidend, maar ook de voorouderverering, vooral de dode heersers en diens familie, die van eten moesten worden voorzien. De steden, bvb Gobleki Teke, een op mammoettanden gefundeerde stad van vele hectaren groot, onderbouwen het tegendeel. De intensieve landbouw en daarmee de concentraties van mensen op een plek, is niet in een klap ontstaan, na de jagers-verzamelaars en de opkomst van de steden. Zij wijzen Rousseau aan als degene die de egalitaire samenlevingsvorm als de natuurlijke staat van menszijn aanwees en Hobbes als degene die een sterke staat voorstond om het samenleven te stroomlijnen en de natuurlijke aard van de mens in te dammen door wetgeving. De meeste antropologen en geschiedschrijvers lopen mee in dit spoor. Wencrow en Graeber laten zien dat er altijd samenlevingen waren, op Bandbasis of stamverband, de chiefdoms of latere Mexicaanse samenlevingen waarin de leden grote vrijheid genoten, dan wel de orders van de soeverein/alleenheerser naast zich neer konden leggen als ze ver genoeg van het paleis weg woonden. Dat de voedselvoorziening leidend was kan natuurlijk niet worden betwist, maar, de auteurs wijzen ook op mythes, religieuze opvattingen en rituelen om samenleven te stroomlijnen. Landbouw werd al vroeg bedreven, maar dan meer op seizoensgebonden basis. Er was altijd al een soort huiselijke tuinbouw en wanneer de Nijl overstroomde, dan kon je er geen graan op verbouwen.
Noord-Amerika dat lange tijd was afgesloten van het Euraziatische en Afrikaanse gebied, blijkt, in het Missisippie gebied stedelijke samenlevingen te hebben gehad met complexe organisatiestructuren.
Heel rijk boek, dat eigenlijk meer studie vereist dan ik tot nu toe deed.
1
Reageer op deze recensie
