Prachtige puzzel

Machteld Siegmann is neerlandica en werkt als redacteur, journalist en tekstschrijver De Kaalvreter is haar eerste roman, en met dit debuut won zij de Bronzen Uil en de CLO-Byblos Literatuurprijs. Ook hier op Hebban was zij genomineerd voor een prijs.
 
De Kaalvreter gaat over Leie, die als driejarig Joods meisje in de Tweede Wereldoorlog door haar ouders naar een onderduikadres gestuurd wordt. Hoewel ze liefdevol wordt opgevangen en na een tijdje haar draai vindt in haar nieuwe leven, blijft ze toch het gemis voelen en blijft ze wachten. Leie groeit op, trouwt en krijgt twee zonen, maar wanneer haar pleegmoeder overlijdt, doet ze een schokkende ontdekking die haar volledig uit balans brengt. Terwijl haar man en zonen zich vertwijfeld afvragen wat er aan de hand is en hoe ze als gezin verder kunnen, trekt Leie zich terug in zichzelf en wacht. Maar waarop wacht Leie?
 
Siegmann beschrijft de gebeurtenissen in de huidige tijd door de ogen van Leie, haar man en haar twee zonen, Anton en Meeus. Deze verschillende perspectieven, geven een mooi beeld van wat er zich afspeelt in het gezin en hoe iedereen dat beleeft. Daarbij wisselt ze subtiel in schrijfstijl, zodat de karakters hun eigen stem krijgen. Dit wordt afgewisseld met hoofdstukken waarin het verleden van Leie aan bod komt en die op prachtige en heel invoelbare wijze verhalen wat er gebeurd is in Leies leven, hoe zij dat beleefd heeft en welke betekenis dit voor haar heeft gekregen. Door deze terugblikken wordt steeds duidelijker hoe Leie tot dit punt gekomen is. De worsteling van alle gezinsleden is: hoe nu verder, hoe komen we hier weer uit?
 
De Kaalvreter valt op door het mooie taalgebruik. Siegmann maakt veel gebruik van terugkerende thema’s die ritme en symboliek aan het boek geven. Ook schrijft ze prachtige metaforen die de lezer helpen in te voelen wat de personages voelen en beleven. De hoofdstukken die vanuit het perspectief van de verschillende personages geschreven worden, doen intiem aan; ze beschrijven de kleine dingen, de gewone dingen in het leven van gewone mensen. Maar tegelijk maken ze emoties, twijfels en thema’s zichtbaar die universeel zijn en niet gebonden aan de bijzondere achtergrond van Leie. Met wie voel ik me verbonden? Wat ben ik anderen verschuldigd? Wat geeft mijn leven zin en betekenis?
De Kaalvreter is het verhaal van een vrouw die probeert de puzzel van haar leven te leggen, daarbij gadegeslagen door haar (soms radeloze) geliefden die ieder op hun eigen manier worstelen met de puzzelstukken. Siegmann beschrijft dit op een prachtige en liefdevolle manier, soms concreet en alledaags, soms dromerig en haast hypnotiserend.
 
De Kaalvreter is een prachtig en boek en een indrukwekkend debuut waarmee Machteld Siegmann zichzelf op de kaart heeft gezet als een rijke nieuwe aanwinst voor de Nederlandse literatuur.