Een vreugdeloze worsteling met angst

Dit boek gaat over vier vrienden - drie mannen en een vrouw - die in Roemenië leven onder de dictatuur van Ceaucescu. Het verhaal wordt verteld door de vrouw. Zij verhaalt over de voortdurende angst en de terreur waaronder zij leven, leidend tot hun vlucht naar het buitenland.

Het verhaal is een sfeertekening van angst en dreiging tot zelfmoord en als er al sprake is van een intrige dan is dat de gestage ontwikkeling naar dood, afsluiting en vertrek.
Deze sfeertekening van angst op weg naar de dood is opgebouwd uit flarden tekst, die associatief aan elkaar verbonden zijn; gebeurtenissen roepen weer herinneringen op.
Herta Müller heeft een bijzonder eigenaardige en eigenzinnige schrijfstijl, wat leidt tot soms onnavolgbare zinnen vol vreemde wendingen en ook tot unieke uitdrukkingen, die veel betekenis krijgen doordat ze vaak in het boek terugkeren; groene pruimen etende bewakers, een streek in iemands gezicht zien, kerkhoven maken, blikken schapen en houten meloenen, knopen en naaigaren, ceintuur en zakken.
Ik heb niet het idee dat het boek mij inhoudelijk gezien meer inzicht heeft gegeven in hoe het is om in een dictatuur te leven. Het boek steunt eerder op een originele, poëtische uitdrukkingswijze dan op boeiende inhoud.
Elke zin is zwanger van betekenis en is loodzwaar onder het juk van angst en dreiging gebracht. Alle lucht en positiviteit is uit de tekst geperst en ik ervaar dit als een vermoeiende, arme weergave van de werkelijkheid die naar mijn idee veel meer kleuren heeft.
Ik ervaarde het lezen van dit boek dan ook als een vreugdeloze worsteling, maar heb uiteindelijk toch ook bewondering, omdat ik merk dat de woorden lang blijven naijlen.