Man muss sich damit abfinden - een liefdesroman

De Weense Veit Kolbe is sinds 1939 soldaat in het Duitse leger. Op 24-jarige leeftijd raakt hij gewond aan het Oostfront, in Oekraïne. Om te herstellen, en uiteindelijk weer tot Kriegsverwendungsfähig Feld te worden verklaard, heeft oom Johann onderdak voor hem gevonden in Mondsee, een dorp in het Oostenrijkse district Vöcklabruck. De Mondsee wordt aan een kant omgeven door de ruim 1100 meter steile rotsformatie de Drachenwand. Johann Kolbe is hoofd van de plaatselijke politie. Hij is liever lui dan moe en beleeft zijn beste uren als er nichts zu melden is. “Manches ist eben so, es bringt nichts da tiefer zu loten. Man muss sich damit abfinden.”
Bij aankomst in het dorp ontmoet Veit lerares Margarete. Zij heeft een schoolklas meisjes van een jaar of veertien onder haar hoede, kinderen die vanuit Wenen naar een veiliger oord zijn gestuurd. Margarete beantwoordt Veits interesse niet. Wel maakt hij kennis met een van haar leerlingen, Nanni Schaller, een opstandig meisje dat hevig verliefd is op haar enkele jaren oudere neef Kurt. Op zeker moment is Nanni spoorloos verdwenen. En zoals Johann Kolbe zijn mantra herhaalt: “Man muss sich damit abfinden.” Alles zal vanzelf weer op zijn pootjes terechtkomen.

Veit leert bij zijn Quartierfrau de Reichsdeutsche Margot uit Darmstad met haar zuigeling Lilo kennen. De onderhuurders lijden onder het kwaadaardige karakter van hun nazigezinde hospita. Een lichtpuntje is de broer van de vrouw, Robert Raimund Perttes, een Braziliaan die ernaar verlangt terug te kunnen keren naar Zuid-Amerika. Keer op keer wijst de man Veit en Margot op de waanzin van de oorlog. Gedrieën verzorgen zij de kasplanten waaronder tomaten en orchideeën die de Braziliaan kweekt. Veit en Margot worden verliefd op elkaar. Langzaam maar zeker lijkt een ‘normaal’ leven hun weer gegund, al hangt de dreiging van een Kriegsverwendungsfähig Erklärung Veit iedere acht weken bij de keuringsarts boven het hoofd.

Het dagboek dat Veit bijhoudt spreekt boekdelen over de dan heersende cultuur in het land. Zo schrijft hij:

“Jetzt machten die vergangen vierundzwanzig Jahre bemerkbar, dieses ständige Voranpeitschen der Kinder mit Kritik, immer nur negatives gehört zu haben, nie gelobt worden zu sein, nie eine kleine fromme Lüge: ‘Das hast du gut gemacht!’ Stattdessen: ‘Damit wirst du dich hoffentlich nicht zufrieden geben, Veit.’”

Standhaftigkeit en Konsequenz, dat zijn de lievelingswoorden van vader Kolbe, dat zijn eigenschappen waarmee je een oorlog kunt winnen. Veit walgt ervan, wat uiteindelijk tot een breuk met zijn vader leidt, de laatste keer dat hij zich naar het ouderlijk huis in Wenen heeft begeven. Veit moet zich melden om weer in het leger te dienen.

Via brieven, onder andere van de moeder van Nanni, van Kurt, maar ook van de Joodse Georg Meyer lezen we over de beslommeringen van gewone mensen, ook buiten Mondsee. 'Unter der Drachenwand' toont de kleine en (zeer) grote ellende die een oorlog mensen aandoet. Door middel van de gekozen stijlvorm, berichten via brieven, valt een en ander te verteren. Bovendien is 'Unter der Drachenwand' vooral een liefdesroman (en volgens het nawoord komt het goed met de liefde). Arno Geiger is een van de weinige Duitse schrijvers die ook in Nederlandse vertaling succesvol zijn, en dat is meer dan terecht!