Bijzonder en veelbelovend debuut

Muzikant, podcastmaker en nu ook auteur Gijs Wilbrink debuteerde in 2022 mijn zijn roman De beesten, die zich zo goed als volledig in zijn geboortestreek de Achterhoek afspeelt. Het boek is ontstaan uit nostalgie, want niet de personages, maar het gebied, dat hij in feite goed kent, maar waar hij desondanks nog wel de benodigde research naar gedaan heeft, vormde daarvoor de basis. In 2023 was de roman een van de vijf genomineerden voor de Hebban Debuutprijs van dat jaar.

Tom Keller is de jongste telg van een in de regio bekendstaande criminele familie. Hij groeit op te midden van stropers, nertsenfokkers en handelaars in dubieuze goederen. Op jonge leeftijd maakt hij ook kennis met de motorcross, waarin hij later blijkt uit te blinken. Tientallen jaren later blijkt hij plotseling te zijn verdwenen en niemand lijkt te weten waar hij naartoe gegaan kan zijn. Zijn dochter Isa, studerend in Utrecht, keer terug naar de Achterhoek en gaat naar hem op zoek en wordt tegelijkertijd geconfronteerd met de familie die ze bewust is gaan ontlopen.

Hoewel dit debuut twee verhaallijnen heeft, is er in feite maar één overkoepelende factor: Tom Keller. In een van die verhaallijnen, die vanuit het perspectief van een alwetende en aanvankelijk onbekende ik-figuur wordt verteld, komt de lezer een en ander te weten over onder anderen Tom, maar ook over zijn ooms Charles en Johan, bij wie hij na de dood van diens ouders, is komen wonen. Daarnaast is er Isa, die beschouwd kan worden als de protagonist en Toms dochter is. Ze studeert in Utrecht, maar na de verdwijning van haar vader keert ze noodgedwongen terug naar de Achterhoek, haar geboortestreek. Haar verhaal speelt zich af in 1995 en neemt exact één week in beslag.

Omdat de auteur behoorlijk wat naar voren brengt, krijgt de lezer een goede indruk van de familie Keller, maar eveneens van de regio. Een van de sterke aspecten is de sfeer die Wilbrink over weet te brengen. Hiervoor gebruikt hij verschillende middelen, waaronder een globale en goede beschrijving van de omgeving, maar ook het dialect dat in de streek wordt gesproken. Hierdoor ziet de lezer de beelden voor zich, bevindt hij zich als het ware midden in de gebeurtenissen en is hij één met de bewoners, hoewel hij bij lange na geen sympathie voor allen kan opbrengen. Je kunt je eveneens met gemak in beide perioden verplaatsen, want de auteur benoemt diverse voorvallen die destijds actueel waren.

In het begin is de richting waarin de plot zich gaat voortbewegen nog enigszins onduidelijk en moet de lezer zijn weg nog vinden. Na niet al te lange tijd komt hier verandering in en begint alles te leven en gaat het verhaal hoe dan ook boeien. Je wordt meegezongen in het wel en wee van de belangrijkste personages en nieuwsgierig gemaakt naar de ontwikkelingen. Tevens wil je te weten komen wat de ware toedracht van Toms ongeluk was, want dat zijn onheil niet uit de lucht is komen vallen, is eigenlijk een vanzelfsprekendheid. Het verhaal heeft zo nu en dan zelfs een vleugje spanning, met name in de eindfase, wanneer het tot een mooi opgebouwde climax komt.

De schrijfstijl van Wilbrink is misschien een klein beetje onorthodox, maar daarom niet minder mooi en prettig. Hij maakt regelmatig gebruik van prachtige zinnen en vergelijkingen en bij tijd en wijle gooit hij er een zelfbedacht woord tussendoor. De strekking van zo’n woord is telkens volkomen duidelijk, en tevens eens een verrijking voor de Nederlandse taal. Al met al is De beesten zowel een bijzonder als veelbelovend debuut. Als de auteur op dezelfde voet doorgaat zal lezend Nederland nog veel meer van hem horen.