Jónasson overtuigt niet

IJslander Ragnar Jónasson is veelzijdig. Want behalve auteur is hij tevens advocaat en is hij hoogleraar aan de Universiteit van Reykjavik, waar hij les geeft in auteursrecht. Daarvoor heeft hij ook nog als verslaggever voor de omroep gewerkt en is hij een van de oprichters van het internationale misdaadschrijffestival Iceland Noir. Hij debuteerde in 2009 met Fölsk Nóta, dat niet vertaald is. Een jaar later schreef hij Snjóblinda, dat in 2020 met Sneeuwblind als titel in het Nederlands verschenen. Dit boek wordt gezien als het eerste deel van de succesvolle Donker IJsland-serie.

Nadat Ari Thór gestopt was met de achtereenvolgende studies filosofie en theologie had hij zich ingeschreven bij de politieschool. hij nog wel examen moet doen, besluit hij de baan als politieman in het afgelegen Siglufjörður aan te nemen. Zijn vriendin Kirsten blijft achter in Reykjavík. Er wordt hem verteld dat er nooit wat in het stadje gebeurt. Hij werkt er echter nog maar kort als er een zwaargewonde, bewusteloze en halfnaakte vrouw in de sneeuw gevonden wordt en niet veel later sterft. Vlak daarna valt een bekende schrijver van de trap en overlijdt eveneens. Ari twijfelt als enige aan de oorzaak van beide ongevallen. Heeft hij daarin gelijk?

Het verhaal begint met een proloog die zich in de winter van 2009 afspeelt, vervolgens maakt het een kleine sprong terug in de tijd naar het voorjaar van 2008, waarna het in chronologische volgorde verder gaat. De cursieve korte inleiding is een soort verslag waarin een dan nog onbekende vrouw lijkt te sterven. Niet veel later in de plot opnieuw een tekst in cursief. Verteld vanuit het perspectief van een vrouw en dit wekt de indruk dat het om dezelfde vrouw als in de proloog gaat. Later komt de lezer erachter dat dit niet zo blijkt te zijn. Dit is geen gelukkige keuze van de auteur, vooral omdat verwarring in de hand werkt en zonder meer voor wat onduidelijkheid zorgt.

Wat Jónasson wel voor elkaar weet te krijgen is het neerzetten van de juiste ambiance. De sfeer van het desolate stadje, waar iedereen elkaar kent en de deuren niet op slot gaan, wordt bijzonder goed weergegeven. De lezer kan zich goed voorstellen hoe het er daar uit moet zien, zeker in de barre IJslandse winter. In principe moet dat dan een uitstekend decor zijn voor een spannende en duistere thriller. De auteur doet gedurende de plot dan ook erg zijn best om dat voor elkaar te krijgen. Door middel van geijkte thrillerelementen als onverwachte plotwendingen, cliffhangers en het zo weinig mogelijk prijsgeven van informatie probeert hij dat te bereiken. Daarin is hij echter niet geslaagd. Het heeft er alle schijn van dat hij te veel volgens het boekje heeft gewerkt. Daardoor heeft het verhaal totaal geen ziel en, fataal voor een thriller, ook geen enkele spanning.

Sneeuwblind is geen ingewikkelde thriller, de lezer hoeft zich niet bovenmatig in te spannen om het verhaal te volgen. Ondanks dat het in het begin wel even wennen is wie nu precies wie is. Eigenlijk, maar dat blijkt pas gedurende de plot, is het nogal simplistisch opgezet. Zijpaden worden zo goed als niet bewandeld en opzienbarende verrassingen doen zich niet voor. Jónasson bewandelt in feite de veilige weg, zich daarbij niet realiserend dat dit zo goed als altijd ontaardt in een saai traject. Ook de personages spreken niet zo aan, Ari is een aardige jongen, die niet precies weet wat hij wil, maar voor het overige is hij wat karakterloos. Wat in wezen ook voor de anderen geldt, voor de een trouwens wat meer dan voor de ander.

Dat de auteur wereldwijd lovende kritieken kreeg, is op basis van deze thriller niet te begrijpen. Hoewel het idee achter Sneeuwblind absoluut niet verkeerd is, is het bij vlagen onsamenhangend en lijkt de plot ook niet altijd te kloppen. Jónasson weet daardoor in zijn Nederlandstalige debuut niet te overtuigen.