Wat van eksters komt...

Wanneer Agnes’ vader Joop op sterven ligt, is dit voor haar het moment om haar band met hem te overdenken. Wat was haar vader eigenlijk voor een man? En hoe komt het dat hun band in de loop van de jaren steeds meer verzwakte? Een ding is zeker: de lezer krijgt in De vondeling van Eva Maria Staal antwoord op deze vragen. Maar niet voordat Staal nog enkele andere stemmen aan de plot toevoegt.

Zo wordt het autobiografische verhaal vanuit Agnes afgewisseld met passages waarin haar geadopteerde dochter Lima aan het woord komt. Agnes haalde Lima samen met haar (inmiddels ex-)man Ewald twintig jaar geleden via een adoptiebureau uit China. Het meisje werd in industriestad Chengdu door haar biologische moeder in de winterkou achtergelaten bij een dierentuin. Hoewel je zou verwachten dat het stel, na jaren wachttijd, blij is met hun baby, gaat het in het geval van Agnes en Ewald niet van een leien dakje. Agnes krijgt snel twijfels en vindt het hierdoor lastig om echt van Lima te kunnen houden en haar nieuwe dochter aan zich te laten hechten. Het feit dat Ewald zich steeds meer op zijn werk gaat storten, helpt ook niet mee.

Staal weeft vervolgens enkele dromerige fragmenten door het boek als Agnes besluit de missende puzzelstukken uit haar vaders leven bij elkaar te fantaseren en in een schriftje op te schrijven. De vondeling brengt opheldering wanneer Staal op twee derde van het verhaal Joop zelf aan het woord laat. In dagboekvorm laat ze hem vertellen over de razzia van Rotterdam in 1944, zijn tocht naar Duitsland en de gruwelijke keuze waar hij voor komt te staan. Dat deze periode uit zijn leven Joop hevig traumatiseert is goed te begrijpen. Minder goed te begrijpen is waarom Agnes deze details over haar vader zo laat pas te weten komt. Haar moeder had toch zeker ook wel door dat er iets niet goed zat tussen haar man en hun dochter? Daarbij is de manier waarop Joop zijn dochter iets aanrekent wat een kind nog niet kan beseffen, geheel onterecht. Het geeft de plot een onwaarschijnlijke wending.

De vondeling is desondanks prachtig en in beeldende taal geschreven. Het begint al op de eerste pagina waar Staal Agnes laat vertellen over haar vaders sterfbed:

'Hij smolt gewoon weg. Zijn vaardigheden zonken als kiezels naar de diepte (…) Alles verdween, en zo snel: vierentachtig jaar leven verdampte in geen tijd.'

Het autobiografische karakter is Staal niet vreemd, ze debuteerde immers in 2007 met de succesvolle autobiografische thriller-roman Probeer het mortuarium over een vrouw die werkzaam is in de wapenhandel. Voor haar debuut ontving ze de Lucy B. en C.W. van der Hoogtprijs.

In De vondeling wisselt Staal moeiteloos af tussen de verschillende stemmen waardoor het duidelijk is wie er aan het woord is. Zo zijn Lima’s hoofdstukken luchtig en treffend, springt Agnes heen en weer in de tijd en is Joops dagboekfragment ontroerend en direct. Het verhaal bevat hier en daar humor:

'Er was een echtpaar dat Ewald en ik "Blaricum" noemden, dat graag een Poolse baby wilde.'

Bovenal is De vondeling een emotioneel verhaal over bloed- en familiebanden waarin religie, verlies, liefde, begrip en vergeving een grote rol spelen.